فجر رنگ ها – مجله عصر نو

تزیین مدرسه و کلاس ها با کاغذهای رنگی و پرچم های سه رنگ اولین نشانه نزدیکی دهه فجر بود! حتی بچه های ابتدایی که چیزی از تقویم و تاریخ نمی دانستند، با دیدن آن همه تنوع رنگ آن هم در روزگار تک رنگی و تیره پوشی، دو ریالی شان می افتاد که انگار راستی راستی پای جشن و سرور و شیرینی در میان است. 

به گزارش مجله عصر نو،مهدی نورمحمدزاده در یادداشتی نوشت: دهه فجر و جشن هایش، از جمله موضوعاتی است که همه ما به نوعی با آن رابطه و حتی خاطره داشته ایم. اما جالب است که با گذشت زمان و رشد نسل های جدید، نگاه، تفسیر و حتی تعلق خاطر نسبت به این رسم و آیین هم تفاوت هایی کرده است. برای هم نسلان من که سال های کودکی و نوجوانی شان در دهه شصت و هفتاد گذشته، معنای دهه فجر نوعی جشن و سرور فرهنگی و عمومی بود که جذابیت و شیرینی جشن های آن، قواعد خشک و رسمی مدارس را به هم می زد و فضای پرشور و هیجانی را برایمان خلق می کرد. اشارات ذیل نگاهی است دوباره، به برخی نوستالژی های دهه فجر نوجوانان دهه شصت و هفتاد.

تزیین مدرسه و کلاس ها با کاغذهای رنگی و پرچم های سه رنگ اولین نشانه نزدیکی دهه فجر بود! حتی بچه های ابتدایی که چیزی از تقویم و تاریخ نمی دانستند، با دیدن آن همه تنوع رنگ آن هم در روزگار تک رنگی و تیره پوشی، دو ریالی شان می افتاد که انگار راستی راستی پای جشن و سرور و شیرینی در میان است.

با رسیدن روز 12 بهمن، دیگر معلم ها زیاد سخت نمی گرفتند و بساط جشن های مدرسه ای و کلاسی بر پا می شد.تقلید صدا، تاترهای آبکی و خنده دار، روزنامه دیواری های پر از شعار و کلیشه، سرودهای انقلابی و پخش شیرینی و میوه پای ثابت همه جشن های مدارس بود. بلندگوی مدرسه هم مثل تلویزیون، آنقدر سرودهای انقلابی را پخش می کرد که حتی بچه های رفوزه کلاس هم که توان حفظ کردن یک بیت شعر را نداشتند، سرود «قسم به اسم آزادی…» را از حفظ چه چه می زدند!

با آغاز دهه فجر، سریال ها و فیلم های تکراری تلویزیون هم شروع می شد.«چاق و لاغر»، «خبرنامه» و «جستجو» سریال های برنامه کودک بودند که دیگر همه سکانس هایش را از حفظ بودیم. اما باز می نشستیم به تماشای زرنگ بازی های اسماعیل و حوادث تلخ و شیرین قهوه خانه بین راهی شان. می خندیدیم از حماقت های چاق و لاغر و قهقهه  زدن ژیان قرمز رنگشان و غرق خیالات و آرزوهای بچگانه می شدیم با دیدن مامور X625 که آدم آهنی بود و آن طور با ادا و اطوار قدم بر می داشت و حرف می زد.

گاهی هم گریه مان می گرفت از گیر افتادن اندرزگو و پایان تلخ  فیلم «تیرباران»، چون پیش خودمان فکر می کردیم این دفعه اندرزگو با آن هوش و زرنگی اش، موفق به فرار می شود و بازهم ماموران ساواک را قال می گذارد.

بعد این همه سال هنوز هم نمی دانم که چرا همیشه دلمان به حال چاق و لاغر بیچاره می سوخت و دوست داشتیم برای یکبار هم که شده در ماموریت شان موفق شوند و سرکوفت های رییس بزرگ را نشنوند! انگار نه انگار که آنها با مامور احمق ساواک همکار بودند و قصدشان خرابکاری در جشن های دهه فجر! بچه های سرویس با کلی خواهش و تمنا، بالاخره رضایت آقا جلیل را هم گرفته بودند برای تزیین داخل مینی بوس. فقط شرط گذاشته بود که تزیینات کم باشد و بدون عکس. نیم ساعت وقت داشتیم تا آمدن آقا جلیل. وقتی از دفتر مدرسه بیرون آمد و سوار ماشین شد، بیچاره هنگ کرد. مینی بوس اش شده بود عین ماشین های رنگارنگ پاکستانی! داد و فریاد و کلی بد وبیراه نثارمان کرد وقتی دید که به آینه راننده هم رحم نکرده ایم و روی عکس سه درچهار بچه هایش، چندتا عکس چسبانده ایم!

جشن های سازمان ها و ادارات دولتی هم برقرار بود و جای خود داشت. سخنرانی های تکراری مقامات هر چه قدر برای ما خسته کننده بود و بی فایده، همان قدر فیلم های سینمایی پایان مراسم جذاب بود و پر هیجان. در روزگاری که نه ویدیو قانونی بود و نه تلویزیون سرش به تنش می ارزید، همین فیلم های آرتیست بازی و اکشن خودش آخر لذت و هیجان بود برای نوجوانانی مثل ما!

یکی از همین برنامه ها بود که به تماشای فیلم «تشکیلات» نشستیم، حرص مان در آمد وقتی «رویا» با آن عینک دودی درشتش، قر می آمد و می خواست از همسر سابقش محمود، اطلاعات تخلیه کند. چند جایی از فیلم هم صحنه های هفت تیرکشی و بروسلی بازی داشت که صدای سوت و کف تماشاگران بلند می شد و سالن سینما غرق تشویق و هیجان می شد. فقط یک بسته کاغذ رنگی داشتیم که آن را هم من از مدرسه جایزه گرفته بودم. ناچار فکرمان رفت سراغ دفتر مشق های پر شده که می توانستیم صفحات آن را مثل تزیینات کاغذی برش بزنیم و آویزان کنیم از در و دیوار خانه! وقتی مادر فهمید داد و فریادش بلند شد، اما بالاخره با وساطت پدر، مادر هم کوتاه آمد و برای اولین بار اتاق های خانه را هم در ایام دهه فجر تزیین کردیم. لابلای کاغذهای تزیین و عکس های امام، با خط خرچنگ قورباغه مان چند پوستر هم طراحی کردیم و وسطش نوشتیم:«فجر بایرامیز مبارک اولسون»!

مراسم و جشن های مساجد، کمی متفاوت بود. چاشنی شور و هیجانش کم بود و مایه سخنرانی و خاطره گویی اش غلیظ و پر رنگ.گاه هم سرودی خوانده می شد و یا شاعری جویای نام، با شعرهایی نه چندان پر بها، خلق الله را به فیض می رساند.البته غالب بچه ها بی خیال این مراسم، منتظر پذیرایی آخر مجلس بودند و یا در حال دید زدن پیرمردهایی که با طنین بلند شاعر یا سخنران مجلس، چرت شبانه شان پاره می شد و مثل فنر از جا می پریدند!

یادم هست یکی از این مساجد که خواسته بود مثلا خلاقیت به خرج بدهد و در کنار جشن دهه فجر، کاری فرهنگی هم بکند، آخر شب برای کودکان و نوجوانان محله، برنامه پخش فیلم گذاشته بودند. آن هم چه فیلمی! «توبه نصوح» محسن مخملباف. بچه هایی که آن شب به تماشای از قبر برخاستن «لطف علی خان» نشستند، تا یک هفته، شب ها بی خیال رفتن به دستشویی گوشه حیاط شدند و!…

آن سال های پرخاطره با همه سادگی اش گذشت و رسید به این سال ها. نمی دانم بچه های امروز با شنیدن عنوان «دهه فجر» چه تصاویر و تصوراتی به ذهنشان می آید. اصلا نمی دانم جشن و تزیینی در مدارس و کلاس ها هست یا نیست؟! حتی این را هم نمی دانم که بچه ها از انقلاب و امام چه می دانند و چه ها نمی دانند!؟ اما یک چیز را خوب می دانم، اینکه سال های بعد هیچ قلمی از نوستالژی های دهه فجر و خاطره انگیزی سریال «معمای شاه» چیزی نخواهد نوشت!

انتهای پیام