روایتی از جان باختن کارگر معدن زغال سنگ «آبنیل» کرمان
آفتاب نیوز :
«این بیچاره ها هر ماه 30 روز زیر کوه کار می کردن، ولی 8 میلیون و 9 میلیون تومن حقوق می گرفتن و از برج 12 پارسال بیکار شدن، چون بخش پیمانکاری تعطیل شد. ما هم تا اعتراض می کنیم میگن شرکت ورشکست شده. هر کارگاه استخراج حدود 6 تا کارگر داره و هر کارگاه باید روزانه 30 تا واگن زغال تحویل بده، چون حقوقمون به تعداد واگن زغالی که تحویل میدیم حساب میشه.»
روایت روزنامه اعتماد از جان باختن کارگر معدن زغال سنگ «آبنیل» کرمان در ادامه می خوانید.
فردی گفت: «… پیش از ظهر پنجشنبه 10 خرداد 1403، بخشی از دیواره زغال کارگاه استخراج معدن زغال سنگ آبنیل کرمان فرو ریخت. معدن آبنیل، نزدیک روستای بی بی حیات است و 65 کیلومتر با شهر کرمان فاصله دارد. ساعاتی بعد از حادثه، مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان کرمان خبر داد که یک تیم امداد ونجات از شهرستان زرند به معدن اعزام شده است. در این حادثه، یک کارگر کشته شد و دو کارگرمصدوم به بیمارستان کرمان منتقل شدند» …
هنوز روی مزار علی، سنگ نگذاشته اند. فقط یک پارچه سیاه روی خاک مزارش انداخته اند. عبدالله، برادر بزرگ تر علی، می گوید برای «چهلم» سنگ می گذارند. می خواهند روی سنگ بنویسند: «علی فروغی؛ پدری مهربان و همسری فداکار، زاده 1362.»
پنجشنبه، مراسم «هفتم» برای علی گرفته بودند در روستای زادگاهش؛ «دشتخاک»؛ روستایی با 3 هزار نفر جمعیت، در 35 کیلومتری زرند. عبدالله می گوید همه مردان دشتخاک، کارگر معدن زغالند. عبدالله هم در معدن زغال «هَشونی» کار می کند. عبدالله می گوید علی، هشتمین نفر از مردان دشتخاک است که معدن زغال جانش را گرفته. قبل از علی، یک نفر داخل معدن با برق خشک شد و بقیه زیر زغال و آوار کوه له شدند. عبدالله که پای غسل و کفن پیچی برادرش ایستاده بود، آسیب های بدن علی را یکی یکی برایم شمرد: «سرش شکسته بود. گردنش شکسته بود، دست و کتف و قفسه سینه وپاش شکسته بود. فکش خرد شده بود.»
عبدالله می گوید معدن زغال همین است، زنده وارد معدن می شوی، ولی شاید جنازه ات را از معدن بیرون بیاورند. عبدالله می گوید هیچ کدام از مردان دشتخاک به این فکر نمی کنند که احتمال مرگ در معدن زغال، خیلی خیلی بیشتر از احتمال زنده بیرون آمدن است، چون برای این مردان، سیر کردن شکم زن و بچه های شان خیلی خیلی مهم تر از فکر کردن به احتمال ها و شایدهاست. عبدالله، خیلی بهتر از کارگران معدن زغال «آبنیل» می توانست بفهمد دفن شدن زیر آوار زغال یعنی چه، چون همین زجر را تجربه کرده بود.
«سال 89 رفتم زیر زغال. زیر پای زغال خالی شده بود. کوه ریزش کرد. زیر 2 تن زغال دفن شدم. همه جا سیاه بود. زغال اگه سفت نباشه آدم نمی میره. نمی تونستم حرکت کنم. ولی می تونستم نفس بکشم. نیم ساعت طول کشید تا نجاتم دادن.»
ملک
حجم زغالی که قبل از ظهر 10 خرداد از سینه کوه کنده شد و بر سر علی و موسی ریخت، 20 تن بود. ملک، روز بعد از حادثه به کارگاه استخراج برگشت و خرده های آوار زغال را در 26 واگن 700 کیلویی جمع کرد.
«صبح پنجشنبه، من و علی و موسی و احمد، دو ساعت توی کارگاه استخراج کار کردیم و با هم حرف می زدیم. من از کارگاه بیرون اومدم. رسیده بودم به 10 متر بالاتر از علی و موسی و احمد. صدای عجیبی اومد. توده زغال پایین ریخت. توده زغال با 15 سانت فاصله از صورت من پایین ریخت. همه جا تاریک شد. به پایین پام نگاه کردم. نور چراغای علی و موسی رو ندیدم. این چراغا تا 500 متر دورتر رو روشن می کنه. فهمیدم دوستام زیر زغال گیر افتادن. دویدم به سمت کارگاه. زغال، احمد رو چند متر دورتر پرت کرده بود. یک متر زغال روی علی ریخته بود.
فقط سرش بیرون مونده بود. از دهن و دماغش خون می اومد. موسی زیر زغال مونده بود، ولی اثری ازش پیدا نبود. صدای ناله موسی رو شنیدم. تکه های زغال رو کنار انداختم و موسی رو بیرون کشیدم. پا و کتف موسی آسیب دیده بود. زغالی که روی علی ریخته بود سنگین بود. زور دستام به زغال نمی رسید. فریاد زدم و کمک خواستم. با پتک چند ضربه به زغال زدم، ولی زغال سفت بود. پیکور زدم که زغال رو بشکنم. احمد و موسی هم با اینکه زخمی شده بودن، برای کمک اومدن.
مجتبی هم اومد. من پیکور می زدم و زغال رو خرد می کردم و اونا خرده های زغال رو کنار می ریختن. 20 دقیقه طول کشید تا علی رو از زیر زغال بیرون آوردیم. ضربه به سرش خورده بود. از ظاهرش چیزی معلوم نبود. وقتی زغال رو از روی تنش کنار ریختیم، معلوم شد دنده هاش شکسته. یکی از پاهاش بدجور شکسته بود. نبضش رو گرفتم، نبض نداشت. دستش سرد بود. دست گرفتم جلوی دهنش، تنفس نداشت. بدنش سنگین تر شده بود. دیگه تموم شده بود. همه گریه می کردیم. احمد توی سرش می زد. مجتبی شوکه شده بود. ما مثل 5 تا برادر بودیم. صبحانه و ناهار و شامی که از خونه می آوردیم، با هم می خوردیم. ما برادرمون رو از دست دادیم.»
ملک تا یک هفته بعد، رفت معدن و رفت به همان کارگاه و زغال بار زد و با هیچ کس حرف نزد. توان باور کردن را از دست داده بود. از آخرین لحظه ای که علی را زنده دیده بود تا مرگ علی فقط 20 ثانیه طول کشیده بود. ملک در طول 17 سال معدنکاری، 8 نفر از دوستان معدنکارش را از دست داد، اما هیچ وقت این طور عزادار نشد. حتی آن دفعه ای که رفیقش 10 دقیقه بعد از آخرین جدل شان بر سر برد و باخت تیم فوتبال، رفت برای باز کردن گرفتگی لوله مخزن زغال و زیر زغال سرریز شده زنده به گور شد و فقط یکی از پاهایش از آوار زغال بیرون ماند، ملک تا این حد قوای درک زمان و مکان را از دست نداد.
«همه مردای خانواده من معدنکارن و همگی آسیب و زخم معدن داریم. پدر خانومم، ریه شو از دست داده. برادر خانومم چشمش رو از دست داده و الان بیرون تونل کار می کنه. باجناقم به دلیل نشت گاز انفجار دینامیت توی معدن، سه بار سکته قلبی کرده و حالا توی کارگزینی معدن کار می کنه. چند سال قبل، وقتی توی معدن، زغال از سطح شیب دار بالا می بردم، سنگ به کمرم خورد و چند روز بیهوش بودم. مشکل تنفسی دارم و از شدت درد پا، موقع راه رفتن لنگ می زنم. ما چاره ای جز معدنکاری نداریم، چون توی این منطقه هیچ شغلی نیست.»
احمد
معدن آبنیل، برانکارد نداشت. معدنکاران، جنازه علی را روی ورق آهنی ضخیمی خواباندند و ورق ضخیم آهنی، روی شانه های کارگران معدن به بیرون تونل رسید. صورت همه کارگران، از دوده و گرد زغال، سیاه بود، اما اشک ها روی این سیاهی راه خودش را باز کرده بود. احمد که تا بیرون تونل هم گریه می کرد، دوید به سمت مخزن بارگیری زغال و از دیوار 10 متری بالا رفت و می خواست خودش را از بلندی پرت کند که معدنکارها، از لبه دیوار کنارش کشیدند و احمد را با آمبولانس 115 به بیمارستان فرستادند.
در همین فاصله، جنازه علی هم به پاسگاه روستای کاظم آباد رسیده بود تا به پزشکی قانونی کرمان منتقل شود. علی، صمیمی ترین رفیق احمد بود. احمد تا یک هفته بعد از کشته شدن علی نتوانست به معدن برود. روز تشییع جنازه علی، همراه بقیه کارگران معدن به «دشتخاک» رفت، ولی نتوانست از ماشین پیاده شود. پنجشنبه، چند ساعت قبل از مراسم هفتم علی، رفت معدن و به استادکار گفت دیگر نمی تواند در کارگاهی که تا هفته قبل با علی در آن کار می کردند بماند و باید کارگاهش را عوض کنند.
«ما 300 متر زیر زمین بودیم. 5 نفر بودیم. روزای قبل آتشباری می کردیم تا دیواره زغال، ترک بخوره و پیکور بزنیم. اون روز اصلا آتشباری نکردیم. فقط پیکور زدیم. نزدیک ظهر بود. واگن خالی نداشتیم. بونکر پر بود. بچه ها، بالا پیکور می زدن. علی و موسی کنار ستون بودن. من چند متر پایین تر بودم. یک لحظه دیدم از بالا زغال میاد. انقدر سریع اتفاق افتاد که مهلت نداد به بچه ها بگم مواظب باشین. زغال خورد توی سینه من و چند متر دورتر پرت شدم. علی و موسی زیر زغال گیر افتادن. موسی رو از زیر زغال بیرون آوردیم. زغال روی کل بدن علی ریخته بود و فقط سرش بیرون مونده بود.
ملک با پیکور زغال رو خرد کرد. علی رو از زیر زغال بیرون کشیدیم. سرش شکسته بود و زخم شده بود و پر از خون بود، ولی جای زخم معلوم نبود، چون سر و صورتش سیاه بود. زغال بدنش رو له کرده بود. پشت سرش خورده بود به سنگ. قفسه سینه اش خرد شده بود. سرش رو بالا گرفتم. از دهنش خون می اومد. دو تا نفس زد، فکر کردم به هوش میاد. بدنش سرد شده بود. دست کشیدم روی چشماش.»
احمد از تماشای صحنه جان دادن صمیمی ترین دوستش دوبار بیهوش شد. احمد با حادثه غریبه نبود. 19 سال در معدن زغال کار کرده بود و مثل همه کارگران معدن زغال، بار ها تجربه حادثه داشت. دو بار از معدن زغال «هُجدک» جنازه بیرون آورد؛ یک بار سال 89 و یک بار سال 99.
سال 89، جنازه کارگران خفه شده از گاز متان را از معدن بیرون کشید، اما سال 99 جنازه ای بیرون نیامد. سال 99 احمد فقط سه تا چکمه پیدا کرد از زیر آوار کوه. هنوز هوا کمی که سرد می شود، اطراف میله پلاتین داخل ساق پای شکسته اش، درد می گیرد؛ این میله پلاتین و آن شکستگی جوش خورده، یادگاری است از حادثه معدن هشونی.
«این اولین بار بود که رفیقم جلوی چشمم جون می داد. یک جا با هم کار می کردیم، یک جا با هم ناهار می خوردیم. برای من از مشکلاتش می گفت، قرض داشت. ماشینش رو فروخته بود برای بدهی هاش. هر روز با هم برمی گشتیم زرند. همیشه کنار هم بودیم. من برادر دارم، ولی علی از برادرم عزیزتر بود.»
آن چند دقیقه لعنتی پیش از ظهر 10 خرداد، تا ابد از جلوی چشم احمد پاک نمی شود. می گوید در تمام این 19 سال معدنکاری و در تمام عمر 42 ساله اش، بدتر از آن چند دقیقه به یاد ندارد. عبدالله، برادر علی، می گفت روز ها که پشت روز ها بروند، حال آدم بهتر می شود. می گفت خاصیت خاک همین است که به آدم مجال تحمل می دهد و حالا که علی را به خاک سپرده اند، فرصت تنفس پیدا کرده اند. احمد فرصت تنفس نمی خواست. احمد فقط رفیقش را می خواست.
مجتبی
پیش از ظهر 10 خرداد، مجتبی 3 متر بالاتر از علی و موسی، به لایه زغال پیکور می زد. مجتبی، استاد کار علی بود. توده حجیم زغالی که از سینه کوه کنده شد، در مسیر سقوط کمتر از یک متر با صورت مجتبی فاصله داشت.
«4 متر زغالِ یک تکه سقوط کرد و 4 تا ستون توی سینه زغال رو شکست و همکارمون رو کشت.»
مجتبی می گفت صبح 10 خرداد، مسوول ایمنی معدن به روال هر روزه از کارگاه بازدید کرده بود و تاییدیه ایمنی داده بود. بازرس اداره کار هم بعد از حادثه به کارگاه آمده بود و در استحکامات و چوب بندی های دیواره کارگاه ایرادی ندیده بود. مجتبی 20 سال سابقه معدنکاری در «پابدانا» و «هشونی» و «آبنیل» داشت و می گفت معدن زغال، یعنی همین که با همه مراعات هایی که داری و حواست هست که هیچ کارگری، کبریت و ساعت کامپیوتری و رادیو و گوشی موبایل به داخل تونل نبرد و هیچ جرقه و شعله ای در کار نباشد و داخل تونل ها دایم گازسنج می زنی، اما هیچ نمی دانی کوه برایت چه نقشه ای کشیده و هیچ نمی دانی وقتی به لایه زغال پیکور می زنی، آیا در حال ترک انداختن به گسل هستی یا یک حفره گازی را سوراخ می کنی. علی، پنجمین همکار مجتبی بود که معدن زغال، جانش را گرفت.
«یک کارگر معدن زغال پیدا نمی کنی که حادثه ندیده باشه. پارسال، ستون استحکامات افتاد روی پای من و مینیسک پام پاره شد. قبلا هم دستم شکسته بود. سه ماه قبل 2 تن زغال سقوط کرد و به کمرم خورد و مهره کمر و لگنم شکست. کارگر معدن زغال، اگه شانس بیاره و به سن بازنشستگی برسه، دیگه چیزی ازش باقی نمونده بس که هر روز، از 8 صبح تا 8 شب گرد زغال و گرد سنگ خورده و با بیل، 3 تن زغال توی واگن ریخته و با پیکور 9 کیلویی و 10 کیلویی و 13 کیلویی، دیواره زغال رو سوراخ کرده.
من وقتی سه روز کار نمی کنم، توی این سه روز، خلط سیاه رنگ از گلوم بیرون میاد، چون ماسکی که موقع کار توی کارگاه به صورتمون می زنیم، جلوی ذرات کمتر از یک میکرون رو نمی گیره و این ذرات وارد بدنمون میشه. وقتی آتشباری و انفجار می کنیم که لایه سفت زغال جدا بشه، صدای انفجار انقدر وحشتناکه که انگار کنار گوشت بمب منفجر شده. گاز دینامیتی که برای آتشباری می زنیم، سرطان خون میاره. مهره های کمر کارگر معدن زغال، داغونه، چون از 8 صبح تا 8 شب باید با بیل، زغال کنده شده از دیواره کوه رو توی واگن بریزه.
از سنگینی این بیل پر از زغال، اعصاب دستمون ضعیف شده و همه ما لرزش دست داریم. تا حالا 13 نفر اومدن که توی معدن کار کنن. ورزشکار بودن، ولی هیچ کدومشون بیشتر از دو ساعت نتونستن کار کنن بس که کار سنگینه. فضای معدن وحشتناکه. تو میری زیر کوه به امید 20 تا تکه چوب. 20 تکه چوب، قراره یک کوه رو نگه داره که روی سرت نریزه.»
ظهر 10 خرداد و بعد از اینکه جنازه علی را از تونل بیرون آوردند، کل معدن تعطیل شد. روز بعد، کارگران از گوشه و کنار کارگاه ها و لابه لای خاموشی غرش پیکورها، صدای شکستن بغضی را می شنیدند.
بغض خیلی های شان از این می شکست که یادشان می افتاد در سرتاسر معدنی که ماهانه حدود 7 هزار تن زغال تحویل می دهد و هر تن زغالش حداقل 6 میلیون تومان فروش می رود، حتی یک کپسول اکسیژن نبود و معدنی که زغال مرغوبش به کانادا و ترکیه و چین صادر می شود، حتی یک برانکارد نداشت و کارگران مجبور شدند جسد رفیق شان را روی ورق آهنی مخصوص حمل زغال بخوابانند و هفت، هشت، ده نفری، صفحه سنگین را به کول خسته شان بگیرند و 300 متر سربالایی و شیب تیز را بروند تا دروازه معدن و جنازه را به ماموران «115» تحویل بدهند، چون این معدن حتی گروه امداد و نجات نداشت.
کارگر معدن آبنیل برایم تعریف کرد: «مامور اورژانس با تعجب ازمون پرسید چطور این معدن گروه امداد و نجات نداره، ولی 80 نفر کارگر داره؟ هر معدنی که بالای 10 نفر کارگر داشته باشه باید گروه امداد و نجات هم داشته باشه. راست می گفت. من معدن هشونی و پابدانا کار کردم. برای گروه امداد و نجات این معادن، ساختمون جداگانه ای بیرون از معدن ساخته بودن و گروه امداد و نجات، شیفت شبانه روزی داشت.»
رضا
کارگر های «اجاره ای» معدن آبنیل از کشته شدن علی با خبر شده اند و می گویند اغلب قربانیان حوادث معدن زغال سنگ، کارگران استخراجند. کارگران اجاره ای معدن آبنیل حدود 70 نفرند که پارسال تا آخرین ساعات آخرین روز اسفند در تونل های تاریک معدن پیکور زدند و زغال کندند و زغال بار زدند به امید عیدی و حقوق عقب افتاده دی و بهمن و اسفند، ولی روز آخر و موقع خداحافظی، پیمانکار معدن گفت پول نیست و 70 کارگر که دو سال و 4 سال و 3 سال بدون قرارداد در کارگاه های استخراج معدن کار می کردند، شب عید با جیب خالی به خانه برگشتند. رضا، یکی از همین کارگران اجاره ای است که سوم فروردین از بیکار شدنش با خبر شد.
«من دو سال توی این معدن کار کردم. قراردادی بودم، ولی توی این دو سال یک برگ قرارداد به من ندادن. از 7 و نیم صبح، دو شیفت و تا 8 و 9 و 10 و 11 شب کار می کردم تا وزن زغالم به 3 تن برسه، چون به ما قول داده بودن اگه هر نفر هر روز 5 واگن 700 کیلویی تحویل بده، 12 یا 13 میلیون تومن حقوق میدن، ولی من پارسال فقط دو ماه حقوق 14 میلیونی گرفتم و مزد 25 نفر از کارگرای اجاره ای، 7 میلیون تومن و 5 میلیون تومن بود. ما با کارگرای استخدامی، یک جا کار می کردیم. اونا حقوق مشخص می گرفتن، بُن شیر داشتن، پول غذا می گرفتن، سرویس رفت و برگشت داشتن، اضافه کاری و پاداش داشتن.
ما هیچی نداشتیم. چند روز قبل، حقوق دی رو برای من واریز کردن؛ 10 میلیون تومن. بیمه مون سه ماهه که قطع شده. پیمانکار، همیشه یک ماه از حقوق ما رو گرو نگه می داشت. پیمانکار هر ماه هر رقمی دوست داشت واریز می کرد و می گفت شرکت به من کم پول داده. به شرکت می گفتیم چرا حقوقمون این رقمه و شرکت می گفت ورشکست شدیم در حالی که حجم استخراج زغال این معدن توی کرمان تک بود و تریلی ها سه شب جلوی معدن می خوابیدن تا زغال بار بزنن. چند بار که اعتراض کردیم، شرکت گفت اخراجتون می کنم.
ما هم ساکت شدیم و دیگه اعتراض نکردیم. کارگرای استخدامی، اعتراض می کردن و اعتصاب می کردن، ولی اخراج نمی شدن و حقوقشون رو می گرفتن. وقتی حیرون شدیم از بی پولی، رفتیم اداره کار و گفتیم پول توی خونه مون نیست و رقم حقوقمون ثابت نیست در حالی که هر روز 5 تا واگن 700 کیلویی زغال تحویل می دیم.
بازرس اداره کار گفت میاییم معدن و می پرسیم که چقدر حقوق می گیرین، ولی اصلا نیومد. شرکت هم از ما شاکی شد و گفت چرا رفتین اداره کار و اخراجمون کرد، چون رییس بود و از ما بزرگ تر بود، ولی ما کارگر بودیم و پشتیبان نداشتیم.»
رضا، روز یکشنبه رفت کرمان برای عیادت موسی. رضا ساکن روستایی بود که تا معدن آبنیل فقط 20 دقیقه فاصله داشت. رضا در معدن پابدانا و هشونی هم کار کرده بود و می گفت معدن آبنیل، گاز متان نداشت و خطر انفجار نداشت و زغالش هم سفت بود و ریزشی نبود برخلاف معدن هجدک که با سرسوزن پیکور، متان پس می داد و لایه های زغالش فرو می ریخت.
«من 20 سال سابقه استخراج معدن زغال دارم، ولی می دونم که هیچ وقت به بازنشستگی نمی رسم، چون در این 20 سال، پیمانکار بار ها به ما کلک زد و بیمه کامل برای ما رد نکرد و برای اینکه حق بیمه کمتری بده، عنوان شغلی من رو به جای کارگر تونل استخراج، آبدارچی یا کارمند اداری می نوشت. من بچه معدنم، ولی سه ماهه که بیکارم. از اول سال، قسط وامم عقب افتاده، بچه ام مریضه، خرج غذای خانواده مو ندارم و توی این سه ماه فقط 20 روز کار کردم. من روی این حقوق حساب کرده بودم.»
محمد
بی پولی، روزگار 70 خانواده دور و نزدیک به معدن آبنیل را سیاه کرده است. 70 کارگر اجاره ای، در رنجی مشترک روزشماری می کنند برای دریافت طلب شان از معدن در حالی که هیچ کدام هم شغل جدیدی پیدا نکرده اند. محمد، یکی از همین کارگران اجاره ای است که تا آخرین روز اسفند 5 واگن 700 کیلویی زغال بار زد، ولی تا سوم فروردین نمی دانست بیکار شده.
محمد 3 سال در معدن آبنیل کار کرد و پارسال، هیچ وقت حقوق بیشتر از 10 میلیون تومان نگرفت و حتی ماه هایی 8 میلیون تومان مزد گرفت با اینکه به اندازه یک کارگر استخدامی کار می کرد، روزی دو شیفت؛ یک نوبت از 8 و نیم صبح تا 2 بعد از ظهر، یک نوبت از 3 بعد از ظهر تا 7 یا 8 غروب یا تا هر ساعتی که 5 واگن موظفش پر می شد.
«روز سوم فروردین از کارگرای استخدامی شنیدیم که اخراج شدیم. زنگ زدیم به پیمانکار، گفت شرکت از برج 8 پارسال به من پول نداده و من دیگه قرارداد جدید نمی بندم. به پیمانکار گفتیم ما که توی این 3 سال قرارداد نداشتیم. این 3 سال، پیمانکار بیمه کامل برامون رد نمی کرد، یک ماه 21 روز بیمه و یک ماه 22 روز بیمه رد می کرد در حالی که ما 29 روز کار کرده بودیم.
هر روز 180 هزار تومن پول رفت و برگشت از معدن تا خونه می دادم، چون کارگر اجاره ای بودم و اجازه استفاده از سرویس شرکت نداشتم. به ما بن کارگری و حق اولاد و سنوات و اضافه کاری و عیدی نمی دادن و مزدمون رو هم واگنی حساب می کردن؛ هر واگن، 170 هزار تومن. شرایط کار ما خیلی سخت تر از کارگر استخدامی بود. استخدامیا، زغالشون رو با ریل و صفحه آهنی می بردن، ولی ما که اجاره ای بودیم، اجازه استفاده از ریل و صفحه آهنی نداشتیم.
ما زغال رو توی کیسه می ریختیم. هر کیسه 200 کیلو زغال می گرفت. هر 3 تا کیسه، یک واگن رو پر می کرد. وقتی کیسه ها پر می شد، کیسه 200 کیلویی رو 30 متر به کول می گرفتیم تا برسیم به نفر بعدی و همین طور دست به دست می شد تا به واگن برسه.
روزی که دستگاه ها خراب می شد، مزد اون روز رو به ما نمی دادن با اینکه از صبح تا شب کار کرده بودیم. ما اجاره ای ها، ناچار بودیم با این شرایط کار کنیم. دنیایی از بدهی و قسط وام داشتیم و از بانک وام می گرفتیم برای کمک خرج زندگیمون. الان کارگری می کنم. میرم سر ساختمون نیمه کاره، آجر و ملات میدم. بابت هر روز کار، به من 250 هزار تومن مزد میدن. در یک ماه فقط 10 روز کار کردم.»
کارگران «استخدامی» که شده اند مایه حسرت رضا و محمد و همه آن 60 یا 70 کارگر اجاره ای، از حال و روز همکاران اخراج شده شان بی خبر نیستند و خودشان هم وضع درستی ندارند. کشته شدن علی، مثل پتک خورده توی صورت شان، چون مرام معدن زغال این است که به وقت حادثه، همه از هر کارگاهی که باشند می دوند و خودشان را می رسانند که جان رفیق شان را نجات بدهند، اما «استخدامی ها» وقتی یادشان می افتد رفیق شان چه عبث جان داد، لحن حرف زدن شان تیزتر می شود و تعداد رگ های متورم روی مشت های گره کرده شان هم، بیشتر.
یکی از «استخدامی ها» می گفت: «این بیچاره ها هر ماه 30 روز زیر کوه کار می کردن، ولی 8 میلیون و 9 میلیون تومن حقوق می گرفتن و از برج 12 پارسال بیکار شدن، چون بخش پیمانکاری تعطیل شد. ما هم تا اعتراض می کنیم میگن شرکت ورشکست شده. هر کارگاه استخراج حدود 6 تا کارگر داره و هر کارگاه باید روزانه 30 تا واگن زغال تحویل بده، چون حقوقمون به تعداد واگن زغالی که تحویل میدیم حساب میشه، ولی از واگن 31 به بعد، اضافه کاریه و باید بابت هر واگن اضافه 200 هزار تومن به ما پول بدن.
ما تا 11 شب کار می کنیم به امید همون اضافه کاری. کارگاه ما تا روزی 140 واگن هم تحویل داده و باید حداقل 20 میلیون تومن بابت اضافه کاری می دادن، ولی هر بار گفتن تناژ زغال کم بوده و زغال، سنگ و ناخالصی داشته و بهانه آوردن و ما هیچ وقت رنگ رقم واقعی اضافه کاری رو ندیدیم. بار ها رفتیم بیمارستان تامین اجتماعی و به ما گفتن بیمه تون قطع شده و باید هزینه درمان رو از جیبتون بدین. من پارسال تمام روزای تعطیل و جمعه ها رو کار کردم و 12 شیفت اضافه کاری گرفتم تا حقوقم رسید به بالای 20 میلیون تومن. پارسال، حقوق من بالاترین رقم حقوق بین همه همکارام بود.»
کارگران «اجاره ای» فاصله خودشان تا «استخدامی ها» را به اندازه یک «افق» می بینند. معنی «افق» در معدن زغال، هیچ پیوندی با معادلش در زبان فارسی ندارد. «افق» معدن زغال، هیچ کرانه آبی و روشنی ندارد، چون اصلا معدن زغال یعنی که حداقل 300 متر، 500 متر، 800 متر و حتی تا 2000 متر بروی به عمق زمین و در این عمق، راهی و راسته ای باز کنی. افق در معدن زغال، همین راه و راسته است که مثل قیر سیاه است و دمای زمستان و تابستانش ثابت می ماند و از دلش راه و بیراه راهرو هایی سربالا و اریب حفر می شود تا لایه های زغال. بسته به وسعت ذخیره زغال، عمق افق ها هم متفاوت است، معدن پر و پیمان، گاهی تا 3 یا 4 افق هم دارد که فاصله هر افق تا افق بعدی، گاهی 300 متر، گاهی 400 متر و گاهی 1000 متر است و کارگری که در افق «یک» کار می کند، خوشبخت تر از کارگر افق «دو» است، چون به سطح زمین نزدیک تر است. معدن زغال همین است.
مریم
حکایت خانواده ای که بعد از حادثه، اسمش می شود «بازماندگان»، از تشریح جراحات معدنکار زنده به گور در آوار کوه و زغال خیلی دردناک تر است. زنی و بچه ای، حیران از آینده ای نامعلوم جا می مانند زیر سقفی که حتی معلوم نیست فردا صاحبش باشند بس که بار قرض و بدهی های «مرحوم درگذشته» سنگین است.
علی فروغی، 4 فرزند داشت؛ فاطمه و زهرا و آروین و دلوین. این دو تای آخری، دوقلو بودند و روزی که پدرشان به خاک سپرده شد، دو سال شان هم نشده بود.
یکی از «استخدامی ها» برایم می گفت: «علی توی حسابداری شرکت کار می کرد. دو سال قبل، به محض تولد دوقلوهاش از حسابداری اومد بخش استخراج تا حقوق بیشتر بگیره و چند شب در ماه، تا 11 شب توی معدن می موند برای اضافه کاری. به کارگرایی که بچه کوچیک داشتن می گفت شما اگه هفته ای یک بسته پوشک برای بچه تون می خرین، من باید دو تا بخرم و شما اگه ماهی یک قوطی شیر خشک برای بچه تون می خرین، من باید دو تا بخرم. علی اگه توی حسابداری می موند بیشتر از 30 ساعت اجازه اضافه کاری نداشت، ولی توی استخراج می تونست تا 80 ساعت اضافه کاری کنه.»
مریم، همسر علی فروغی، وقتی تلفنم را جواب می دهد، یکی از دو قلو ها را به بغل گرفته و همزمان با ساکت کردن بچه، حواسش را به سوالم می سپرد.
«علی 9 و نیم شب اومد خونه. شام خورد و خوابید. صبح زود می رفت معدن. دیگه ندیدمش. 10 صبح با گوشیش تماس گرفتم، در دسترس نبود. همیشه وقتی سر ظهر می اومد غذا بخوره، تلفن می زد، ولی اون روز تلفن نزد. عصر با خبر شدم که معدن ریزش کرده.»
معدنکار ها می گفتند احتمالا برای خانواده علی، یک مستمری 8 میلیونی یا 10 میلیونی تعیین می شود و تمام. مریم نه در فکر مستمری بود و نه در فکر فردا، چون هنوز باور نکرده بود که دیگر قرار نیست صبحانه «فردا» و وسایل «فردا» برای شوهری آماده کند که در تاریک روشن صبح، طوری آهسته از خانه بیرون می رفت که همسر و 4 فرزندش را از خواب بیدار نکند. تب و غصه زهرا، دختر 11ساله علی به خاطر همین بود؛ معدن زغال، فرصت آخرین خداحافظی با پدر را از او گرفت…
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "روایتی از جان باختن کارگر معدن زغال سنگ «آبنیل» کرمان" هستید؟ با کلیک بر روی اقتصادی، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "روایتی از جان باختن کارگر معدن زغال سنگ «آبنیل» کرمان"، کلیک کنید.