طالبان خطاب به ایران: حقوق مهاجران افغان را رعایت کنید!

به گزارش مجله عصر نو به نقل از هم میهن، سه سال از بازگشت طالبان به کابل می گذرد و این جریان تلاش دارد در عرصه داخلی و خارجی بر مشکلات فائق آید. یکی از این مشکلات، مساله به رسمیت شناخته شدن از سوی جامعه ملل است که البته در این راستا آنها سعی کرده اند در این مدت با کشورهای همسایه و سایر دولت ها ارتباطات خود را نزدیک کند تا در نهایت بتواند علاوه بر تقویت روابط سیاسی، مناسبات اقتصادی و تجاری خود را هم قوت ببخشد. این در حالی است که مطالبه جهانی از مقامات طالبان در محورهای مختلفی همچنان جریان دارد که موضوع زنان، تشکیل حکومت فراگیر، حقوق بشر و حتی برخورد با کشت خشخاش و موادمخدر بخشی از آن به حساب می آید. از سوی دیگر، موضوع مهاجران این کشور هم مطرح است که بخش عمده آنها در کشورهای همسایه افغانستان به خصوص ایران حضور دارند و به موازات آن مساله حقابه، امنیت مرزی و مسائل دوجانبه میان کابل و تهران هم از موضوعات دیگر است. بر همین اساس و برای پاسخ به برخی سوال ها به گفت وگو با ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان پرداختیم که به شرح زیر از نظر می گذرد:

سه سال از روی کار آمدن طالبان به عنوان حکومت سرپرست افغانستان می گذرد و بسیاری از کشورها همچنان آن را در عرصه بین المللی به رسمیت نمی شناسد. چرا با گذشت سه سال همچنان این مشکل به قوت خود باقی است؟

در این خصوص سه موضوع مهم وجود دارد. نخست اینکه تعامل امارت اسلامی با کشورهای منطقه و کشورهای اسلامی یک نوع رابطه و تعامل رسمی به حساب می آید. دوم آنکه، کشورهایی که در اشغال افغانستان مشارکت داشتند در شرایط کنونی یک کینه جدی پس از بازگشت امارت اسلامی به دل دارند و طبعاً ترمیم این روند نیاز به گذشت زمان دارد. این درحالی است که ما در ۴۰ کشور خدمات کنسولی داریم و سفارتخانه هایی هم در کابل مشغول کار خود هستند. همچنین رفت وآمدهایی رسمی وجود دارد و تجادلات تجاری و ترانزیت هم در این راستا جریان دارد. موضوع سوم این است که برای کشورهای غربی هم مشکلی وجود ندارد و خواهان تعاملات با آنها هستیم اما آنها هنوز روابط خود را با ما جاری نکرده اند که در نهایت به تصمیم خودشان برمی گردد.

مطالبه جهانی از کابل برای به رسمیت شناخته شدن چیست؟

موضوعات مهمی در این خصوص وجود دارد اما بخشی از مطالبات آنها فرای واقعیت است. یک روز مسائل مربوط به حقوق بشر را مطرح می کنند و روز دیگر موضوعاتی را مورد نظر قرار می دهند که به مسائل داخلی افغانستان مربوط است و خودمان برای آن راه حل پیدا می کنیم اما دولت ها باید همانند سایر کشورها با ما وارد رابطه شوند نه اینکه شروط ویژه ای گذاشته شود که اساساً در هیچ قانون بین المللی وجود ندارد.

یکی از انتقادها به حکومت سرپرست افغانستان، مدل مواجهه و برخورد با زنان به خصوص در اشتغال و تحصیل آنهاست. اساسا تا چه سنی مجوز تحصیل داده شده است؟ تا چه زمانی قرار است این روند ادامه داشته باشد و طالبان برای رفع این مشکلات چه تدبیری اندیشیده است؟

مساله اشتغال و تحصیل زنان یک موضوع داخلی در افغانستان است و ما خودمان باید در مورد آن به یک راه حل نهایی برسیم که البته نه فقط در مورد زنان بلکه در مورد مردها هم باید در دایره شریعت اسلامی حرکت شود و تصمیم گیری کنیم. بر همین اساس، این موضوع هم مشمول همین مساله خواهد شد؛ البته زنان افغانستان در سطوح مختلف مشغول کار هستند اما در مورد مساله تحصیل، نیاز به اصلاح متون وجود دارد و از سوی دیگر بحث مکان تحصیل و حمل ونقل آنها برای ایجاد مصونیت و آرامش فکری و فیزیکی هم در این راستا باید مورد بررسی قرار بگیرد.

چندی پیش هبت الله آخندزاده، رهبر طالبان در سفر به کابل در مورد زبان فارسی و عدم تفاوت میان آن با زبان پشتون سخن گفته و هشدار دادند که نباید در مورد این دو تفاوت قائل شویم. ریشه این دستور در کجا نهفته است؟ آیا طالبان در تمام سطوح و حتی مکاتبات رسمی خود زبان فارسی را مورد استفاده قرار داده است؟ تاکید رهبری طالبان بر این امر تا کجا اجرایی شده است؟

بدون شک اجازه نمی دهیم که تبعیضی در این خصوص وجود داشته باشد. افغانستان دارای دو زبان رسمی اعم از پشتون و فارسی است که اتفاقاً با این دو زبان در کشور صحبت می شود. این به خاطر تفاوت ها نیست و یک امر رایج است و هیچ گونه تعصبی درخصوص اینکه کدام زبان بیشتر یا کمتر استفاده شود وجود ندارد.

مساله مهاجرت یکی از دغدغه های کابل و تهران طی سال های گذشته بوده است. ایران به عنوان کشوری که از دهه های پیش میزبان بیشترین تعداد از مهاجران افغانستان بوده نگران برخی از رفتارهای این افراد است.آیا میان مقامات ایران و حکومت سرپرست افغانستان در مورد ساماندهی مهاجران، بحث و تبادل نظر شده است؟

ما از جمهوری اسلامی ایران، پاکستان و سایر کشورهایی که افغان ها در آن حضور دارند، تشکر می کنیم و از میزبانی آنها که در این مدت افغان ها را تحمل کردند، قدردانی می کنیم اما در برخی از کشورها متاسفانه مدل مواجهه با افغان ها غلط بوده که به نظر ما این برخوردها انفرادی بوده است. ما خواهان آن هستیم که جمهوری اسلامی ایران حقوق مهاجرانی که در آن کشور هستند را رعایت کند و البته که آنها را تشویق می کنیم تا به افغانستان بازگردند. اعمال فشار به نظرم جواب نمی دهد اما موضوع اصلی این است که اگر افغان ها جرائمی را انجام می دهند و زندانی می شوند، براساس مذاکراتی که میان ما و جمهوری اسلامی ایران انجام شده، آنها را به افغانستان استرداد دهند تا بقیه محکومیت خود را در کشور سپری کنند. تلاش می کنیم که این روند جریان داشته باشد و البته کسانی که وارد یک کشور دیگر می شوند، قوانین آن را پذیرفته اند اما در کل از جمهوری اسلامی ایران می خواهیم که مسائل مربوط به مهاجرین به صورت مسالمت آمیز حل شود.

چرا مهاجران افغانستان مایل به بازگشت به کشورشان نیستند؟ طالبان چه راهکاری برای بازگرداندن این مهاجران ارائه می کند؟

هم اکنون بازگشت مهاجران را داریم و سال گذشته هم تعداد زیادی از افغان ها به کشور بازگشتند و ما هم سعی داریم که این روند تسهیل شود و از کشورهای میزبان می خواهیم که از مشوقات و روش های سالم برای بازگرداندن مهاجران به افغانستان استفاده کنند.

مساله حقابه ایران همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد و مقامات کابل اعلام می کنند که اگر آب مورد نیاز افغانستان تامین شود و در نهایت منابعی باقی بماند به سمت ایران هدایت خواهد شد. در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ چه مقدار از این وعده های طالبان عملیاتی شد؟ آیا مشکل خاصی در مورد حقابه ایران وجود دارد؟

مساله حقابه اصلاً یک موضوع جنجالی نیست و ما گفته ایم در زمانی که در افغانستان آب وجود داشته باشد براساس معاهده ۱۳۵۱ با ایران، التزام بر این داریم که حقابه را جاری کنیم اما زمانی که در افغانستان خشکسالی باشد و با کم آبی مواجه باشیم باید ما را هم درک کنند. در سال های گذشته کم آبی وجود داشت اما امسال که بارندگی زیادی حاصل شد، حقابه به ایران داده شد. در کل امارت اسلامی هیچ مشکلی با ارائه حقابه ایران ندارد ولی باید آب کافی و امکانات آن وجود داشته باشد تا این موضوع عملی شود.

امنیت مرزی میان دو کشور یکی از مهم ترین چالش ها طی سه سال گذشته بوده است. چرا یک باره در برخی از مقاطع شاهد درگیری نیروهای مرزی حکومت سرپرست افغاستان با مرزبانی ایران هستیم؟

موضوع درگیری های مرزی گاهی رخ داده و خوشبختانه کنترل شده و دو طرف هم متوجه مشکلات شدند و مسائل حل وفصل شده است. ما به هیچ وجه نمی خواهیم با مرزبانان ایران تنش داشته باشیم اما در برخی اقداماتی از سوی مرزبانان ایران انجام شد که افغانستان مجبور به عکس العمل شد. در نهایت مقامات ایران و افغانستان با یکدیگر در این خصوص تبادل نظر داشتند و حالا به گونه ای این موضوع حل وفصل شده است.

بیش از یک ماه پیش شما به عنوان سرپرست هیات طالبان در نشست سوم دوحه که با تلاش سازمان ملل برگزار شد، شرکت کردید. ماهیت این نشست چه بود و چه خروجی ای برای طالبان داشت؟

نشست اخیر دوحه بر این اساس بود که باید با افغانستان در دو محور همکاری شود که همکاری بین المللی به خصوص در حوزه تجارت یکی از محورها بود و در محور بعدی هم بحث معیشت و ممنوعیت کشت موادمخدر مورد نظر بوده است. تمایل کشورها در این دو بخش کاملاً واضح بود و از سوی دیگر، ما اعلام کردیم که سازمان ملل و سایر کشورها باید در کنار افغان ها بمانند تا وضعیت اقتصادی را بهبود ببخشیم و مقابل کشت موادمخدر به صورت بلندمدت بایستیم؛ چراکه برای مبارزه با کشت مواد مخدر باید از کسانی که این اقدام را کنار گذاشته اند، حمایت شود تا دچار تنگدستی مضاعف نشوند.

در این نشست از حضور زنان خودداری و اعلام شده بود که این موضوع به درخواست حکومت سرپرست طالبان انجام شد. چرا این اتفاق رخ داد و تا به این حد طالبان را زیر سوال بردند؟

واقعیت این است که ما در آن نشست، موضوع زنان را مطرح نکردیم و بحث بر این بود که ما براساس حق خودمان به دنبال آن بودیم که صرفاً نمایندگان رسمی حکومت افغانستان در این نشست حضور داشته باشند. کشوری که داخل حکومت دارد، در خارج از مرزها هم در این نشست ها حضور خواهد داشت و طیف های دیگر را نماینده کشور نمی دانیم. نکته اینجاست که ما اساساً حضور زنان را منتفی نکردیم بلکه حضور طیف هایی که دخل و تصرفی در افغانستان ندارند، منتفی کردیم.

همچنان موضوع حکومت فراگیر از سوی بسیاری از کشورها مانند چین و حتی دولت های عربی و غربی مطرح می شود. طالبان چه نگاهی به این موضوع دارد و چرا هیچ اقدامی در این خصوص با حضور تمام قومیت ها و مذاهب انجام نمی شود؟

همین حالا امارت اسلامی افغانستان یک حکومت فراگیر است. اگر فراگیری به این معنا باشد که از تمام اقوام در کابینه حضور داشته باشند، همین حالا این اتفاق رخ داده و از هزاره، بلوچ، تاجیک، پشتون، نورستانی و … در آن حضور دارند. اگر هم به این معنا باشد که چرا احزاب سیاسی وارد این روند نشده اند، پاسخ مشخص است؛ چراکه مردم افغانستان سالیان سال از فعالیت احزاب رنج کشیدند و عدم ثبات سیاسی و همکاری با غربی ها را تجربه کرده اند که یکی از دلایل آن تعدد بیش از حد احزاب بود. لذا افغانستان نیاز به وحدت دارد و این منفعت ملی خواهد بود.

حکومت فعلی هم فراگیر است و ۸۰ درصد حکومت گذشته در بدنه حکومت کنونی مشغول به کار هستند. مساله دوم این است که کشورهای دیگر نباید این موضوع را مطرح کنند؛ چراکه ما هم به هیچ وجه در مورد مسائل داخلی کشورهای دیگر دخالت نمی کنیم و عملاً این یک مساله داخلی است، نه یک موضوع خارجی. بر همین اساس اعتقاد داریم که این حکومت فراگیر است.

برخی از نیروهای کارآمد در افغانستان که در جنگ علیه آمریکا و ناتو شرکت نداشته اند به نوعی یا در ساختار حکومت سرپرست افغانستان به کار گرفته نشده اند یا اینکه در پست های پایین مورد استفاده قرار گرفته اند. دلیل این امر چیست؟ آیا رهبری طالبان مجوز به کارگیری این اشخاص در پست های بالاتر را می دهند؟

همان گونه که گفته شد حدود ۸۰ درصد از بدنه فعلی حکومت افغانستان از بدنه ثابت گذشته است. یعنی تمام متخصصانی که در گذشته در پست های خود بودند و به دنبال آبادی وطن شان هستند هنوز هم درحال اشتغال هستند و حقوق شان را دریافت می کنند و کشور را به جلو می برند. این درست است که امارت اسلامی به دلیل مبارزه با اشغالگران طی دو دهه گذشته در بطن و هسته مرکزی حکومت قرار دارد اما باید توجه شود که بقیه افغان ها هم در کنار ما در این ساختار حضور دارند.

آیا از مقامات و اشخاصی که در دولت اشرف غنی یا حامد کرزای مشغول به کار بوده اند و حالا به افغانستان بازمی گردند، استفاده می شود یا خیر؟

در سطح معاونان وزارتخانه ها، افرادی وجود دارند که در دوران اشرف غنی و حامد کرزای هم مشغول به کار بودند که برای مثال در وزارت اقتصاد، بانک ها، وزارت حمل ونقل، وزارت مخابرات و … حضور دارند. این اشخاص هنوز هم درحال فعالیت و خدمت رسانی هستند چراکه آنها نیروی انسانی و بازوی افغانستان به شمار می آیند و هیچ گونه تبعیضی در این خصوص وجود ندارد. حتی اگر اساتید و متخصصانی که در خارج از افغانستان حضور دارند به کشور بازگردند، ما از آنها استفاده خواهیم کرد.

اخیرا ولادیمیر ورونکوف، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور مبارزه با تروریسم اعلام کرده که داعش خراسان که در افغانستان فعال است، بزرگ ترین تهدید خارجی علیه غرب به حساب می آید. طالبان اما این گزارش را رد کرده و مدعی ادامه مبارزه با داعش است.

چرا شاخه داعش در افغانستان به زعم بسیاری از کشورها ازجمله روسیه همچنان به حیات خود در افغانستان ادامه می دهد؟ آیا طالبان توان مقابله با این جریان را در افغانستان دارد؟ اساسا این جریان در کدام مناطق افغانستان حضور دارند؟

زمانی که امارت اسلامی بازگشت، مقابله سنگینی با داعش در افغانستان انجام شد و به صورت واضح شاید ۲ درصد از عناصر آنها در کشور وجود داشته باشند که افراد غیرنظامی را هدف قرار می دهند. داعش در افغانستان دارای پایگاه منسجم نیست و نمی توانند عضوگیری کنند و نیروهای امنیتی افغانستان هم مدام درحال رصد این جریان هستند و با آنها در صورت وجود هرگونه ناامنی مقابله خواهد شد. اینکه اظهاراتی از سوی مقامات خارجی در این خصوص مطرح می شود صرفاً یک موضوع تخریبی برای تشویش اذهان عمومی است و ما تمام گزارش های اخیر در مورد حضور گسترده داعش را رد می کنیم.

طالبان مدعی عدم کشت خشخاش و تریاک در افغانستان است و بسیاری از مزارع را به زعم خود از بین برده است. آیا در این خصوص جایگزینی برای کشاورزان و امرار معاش آنها داشته اید؟ در کدام مناطق؟

امارت اسلامی توانست به هر ترتیب کشت خشخاش را در افغانستان ممنوع کند تا مخاطراتی که از این ناحیه به وجود می آمد، دفع شود. واقعیت این است که کشت خشخاش به صورت داوطلبانه در افغانستان به اتمام رسید اما در برخی مواقع نیاز به آن داشت که عملیات هایی در این خصوص انجام شود که در سال گذشته این اقدام انجام شد و زمین ها از کشت خشخاش پاک شدند و از طریق وزارت زراعت هم کمک هایی به مردم انجام شده است. موضوع اینجاست که ما هنوز نتوانسته ایم به کشاورزان صورت قوی و جدی به کشاورزان یارانه کشت و معیشت بدهیم؛ چراکه اقتصاد افغانستان هنوز ضعیف است. به همین جهت کشورهای منطقه و فرامنطقه که از کشت خشخاش متضرر بودند باید در این راستا به خصوص در حوزه کشاورزی ما را یاری دهند تا پدیده شوم کشت خشخاش به صورت کلی از منطقه پاک شود.

مشکلات و ظرفیت های افغانستان با ایران در حوزه تجارت و ترانزیت چیست؟ سطح تبادل تجاری دو طرف چقدر بوده است؟

در حوزه تجارت دوجانبه با ایران در وضعیت خوبی قرار داریم و از طریق بندر چابهار این تبادلات تجاری انجام می شود و میزان آن درحال افزایش و همکاری تجاری خوبی میان کابل و تهران در جریان است. همین حالا هم تعدادی از سرمایه گذارهای ایرانی به افغانستان آمده اند و دیدارهایی با مسئولان ما داشته اند و البته خواهان تعمیق این روابط هستیم.

سراج الدین حقانی، وزیر کشور حکومت سرپرست افغانستان بارها بر ضرورت حل وفصل مسائل داخلی مانند موضوع زنان و دختران تاکید کرده است. چرا این موضوع حل و فصل نمی شود؟ برنامه طالبان چیست؟

در موضوعات و مشکلات مختلفی که افغانستان دارد، مسئولان کشور هر کدام به نوعی در مورد آنها صحبت کرده و نظرات خود را اظهار می کنند و روی آنها کار می شود تا در نهایت بتوان نیازهای مردم کشور را برآورده کرد و این روند هنوز هم ادامه دارد.

هبت الله آخوندزاده، رهبر طالبان چندی پیش در نماز عید قربان از تمام مجاهدین و مقامات درخواست کرد که اختلافات را کنار بگذارند و حتی بحث کنار رفتن از این مقام در صورت اتحاد میان آنها را مطرح کرد. چرا چنددستگی در طالبان رخ داده و اساسا مشکل در کجاست؟

واقعیت این است که موضوع اتحاد یک اصل بنیادین در افغانستان است و با همین اتحاد توانستیم آمریکا را بیرون کنیم. همین اتحاد باعث شد تا جنگ های داخلی به وجود نیاید و جنگ بر سر قدرت قدرت تکرار نشود. به این دلیل رهبری طالبان تاکید بر وحدت دارند و نمی خواهند که این اتحاد از بین برود. این به این معنا نیست که اختلاف در صفوف ما وجود دارد بلکه تاکید دوباره بر تعمیق وحدت دارد.

مساله پول های بلوکه شده افغانستان در آمریکا به کجا رسید؟ تامین مخارج و بودجه کشور از سوی واشنگتن چگونه انجام می شود؟

این روند هنوز هم ادامه دارد و معتقدیم که یک ظلم آشکار در حق مردم افغانستان رخ داده است. اموال افغانستان مانند پول های بانک مرکزی و مبالغ مربوط به چندین نفر از تجار کشور که برای تامین منافع افغانستان در آن حساب به امانت گذاشته شده بود از سوی دولت آمریکا بلوکه شده و هیچ دسترسی به آن نداریم و خواهان آزاد شدن آن هستیم.

اخیرا چندین حوزه و مدرسه علمیه و حتی شبکه تلویزیونی خصوصی از سوی حکومت سرپرست افغانستان بسته شده است. چرا این اقدام صورت گرفته است؟

این موضوع صحت ندارد اما باید توجه شود که اسناد مربوط به آنها باید قانونی باشد. توجه داشته باشید که در دوره ای در افغانستان برخی از زمین ها با نام های مختلف غصب شدند که به آن غصب عام گفته می شد و بر همین اساس باید این املاک باز پس داده شوند. اگر اسنادی در این خصوص مورد بررسی قرار می گیرد به این معنا نیست که مدرسه، حوزه یا حتی شبکه تلویزیونی تعطیل می شود؛ بلکه تحقیقات قضایی براساس نیازمندی های ما در مورد برخی از این زمین ها جریان دارد اما هنوز هیچ مکانی در این خصوص بسته نشده است و در کل این یک برخورد قانونی به حساب می آید.

چندی پیش وزارت امور خارجه طالبان اعلام کرد، ارتباط خود را با تعدادی از سفارتخانه های افغانستان در کشورهای غربی قطع کرده است. دلیل این امر چیست و روابط با کدام کشورهای غربی در این چارچوب قطع شده است؟

در مورد سفارتخانه های افغانستان در برخی از کشورها باید به این موضوع اشاره کنم که متاسفانه سفارتخانه های ما در اروپا، کانادا، استرالیا و آمریکا با مشکلات فساد اداری روبه رو بودند و اقدامات غیرقانونی انجام می دادند و از دستورات وزارت خارجه را هم اجرا نمی کردند. امارت اسلامی سریعاً اعلام کرد که آن سفارتخانه ها و کنسولگری ها فاقد اعتبار هستند و اقداماتشان اعتباری ندارد. بر همین اساس مقرر شد، افغان هایی که قصد دارند از اروپا به افغانستان بیایند باید از هلند، بلغارستان، جمهوری چک و آلمان ویزا دریافت کنند و خدمات کنسولی دریافت کنند و ویزاهایی که از سایر نقاط صادر می شود، فاقد اعتبار است.

روسیه به دنبال خارج کردن نام طالبان از فهرست تروریستی مسکو است. بسیاری از تحلیلگران و ناظران بین المللی اعتقاد دارند که روس ها به دنبال آن هستند تا با این اقدام از طالبان برای مهار و مقابله با داعش و تهدیدهای تروریستی در مرزهای منتهی به روسیه و جمهوری های جدا شده از شوروی سابق استفاده کنند. اساسا چرا مسکو دست به این اقدام زده است؟ همکاری امنیتی طالبان با روسیه چه ابعادی دارد؟

این اقدام را مثبت می دانیم و گام خوبی ارزیابی می شود و امیدواریم که تعاملات دیپلماتیک مثبت ادامه داشته باشد. ما همچنان اطمینان می دهیم که افغانستان کشوری امن است و هیچ تهدیدی از این ناحیه متوجه همسایگان ما نخواهد بود و نیروهای امنیتی هم کاملاً در این راستا فعال هستند.

گزارش ملل متحد و برخی دیگر از منابع حکایت از حضور مجدد القاعده در افغانستان دارد. آیا سازمان القاعده همچنان با طالبان ارتباط دارد؟ چرا در برخی از تولیدات سمعی و بصری القاعده بر حضور آنها در افغانستان تاکید می شود؟

این گزارش ها را رد می کنیم و ادعاهایی که مطرح شده عملاً پایه و اساس ندارد و به نوعی یک پروپاگاندای رسانه ای به حساب می آید. بارها بر این موضوع تاکید کرده ایم که هیچ تهدیدی قرار نیست از ناحیه افغانستان به همسایگان و کشورهای دیگر بار شود و هنوز هم بر این موضوع تاکید داریم. 

۳۱۱۳۱۱