گره روی عمر و بخت

به گزارش مجله عصر نو امیر جدیدی در یادداشتی در هم میهن نوشت: فرش ایرانی قصه ای دارد پر آب چشم. هنری که یک روز عالمی بابت داشتن یک تکه اش حاضر بودند خون رفیق و نارفیق بریزند. حالا کارش به جایی رسیده که رقیب پیدا کرده و دیگر از آن شهر آشوبی سال های دورش خبری نیست.

برای خلق یک فرش عوامل زیادی دست به دست هم می دهند. اصلاً به یک اعتبار برای خلق هر اثر هنری عواملی مثل اقلیم فرهنگ سنت تاریخ زیست و چه چه نقش بازی می کنند. اما یک فرق قالیبافی با دیگر هنرها این است که صرف زیبایی تولید نمی شود. بلکه علاوه بر هنرهای تزئینی خاصیت استفاده روزمره هم دارد.

به جز آن قالیبافی یک هنر جمعی است گاهی برای تولید یک قالی چند نفر روی یک دار کار می کنند و عجیب آن که در آخر به یک وحدت خدشه ناپذیر می رسند. قالیبافی پیوند عمیقی با فرهنگ و هویت قومی ایرانیان دارد و پشت هر نقش قصه پررمزورازی است که می شود بارها و بارها از رویش خواند و خسته نشد.

این هنر اما بیشتر از هر چیزی نماد صبر و پشتکار است. به تعبیری یک خلق تمام عیار در کنار صبر و تحمل مثال زدنی. تصور کنید در گوشه و کنار این ملک صبح به صبح و شب به شب زنان و مردانی در اتاق های تنگ و تاریک پشت دار نشسته اند و کمر خم کرده اند و گره روی گره زده اند. خیلی وقت ها هنگام گره زدن شوق دارند.

گاهی غم نان دارند. گهگاهی غم از دست دادن و به ندرت شوق نگاه و عشق دارند… وقتی به پس کوچه های روستاهای اصفهان کاشان کرمان نائین قم مشهد تبریز و… سرک بکشید اتاق های محقری می بینید که محل تولد شاهکارهایی چشم نوازند.

در این اتاق ها که بیشتر اوقات تهویه درست و نور مناسب ندارند زنان و مردانی روی عمر و بخت شان گره روی گره می زنند. خیلی هایشان به دور از مناسبات رسمی یک شغل عمری تلاش می کنند و دست آخر شاهکارشان را به دلال های فرش تحویل می دهند و از فردایش داری جدید و تاری جدید و پودی جدید.

هنر و صنعت فرش ایرانی سال هاست که به دلایل مختلف از جمله تحریم پیدا کردن رقبای جهانی افزایش هزینه تولید تغییر سبک زندگی سوداگری دلالان و نبود نیروی کار ماهر روزبه روز از رونق افتاده است. با این حال حقیقتی انکارناپذیر است که قالی ایرانی به لحاظ بافت استادانه طرح و رنگ دلنشین بر تارک هنر عالم نقش بسته است.

حالا چند روزی است که ملت همیشه در صحنه بابت اینکه فرش ملایر زیر تابوت پاپ فرانسیس نشسته توی دلشان قند آب می کنند. پاپ مرد بزرگی بود و می شود بابت اینکه فرش ایرانی بدرقه راهش شده خوشحال بود؛ فرشی که احتمالاً بافنده اش در روستایی دورافتاده در ملایر بی خبر از سرنوشت بافته اش در فقر و فاقه روزگار می گذرانده است.

شاید وقت آن است که قدر این هنرمندان بدانیم. بر صدر بشنانیم شان و از هنرشان لذت ببریم پز بدهیم. به من باشد می گویم احتمالاً آه همین بافنده ها باشد که سرنوشت این هنر ایرانی به این روز سیاه افتاده است. 

انتهای پیام