!نوروز در جهان چگونه است؟

نوروز، جشن باستانی و کهن اعتدال بهاری، نه تنها در ایران بلکه در گستره وسیعی از کشورهای جهان، از آسیای مرکزی و قفقاز تا بالکان و حتی بخش هایی از آفریقا، با آداب و رسوم متنوع و منحصر به فرد برگزار می شود. این جشن که ریشه ای عمیق در فرهنگ های باستانی دارد، نمادی از تجدید حیات طبیعت و آغاز سال نو است که در سال ۲۰۰۹ توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به عنوان میراث فرهنگی ناملموس بشریت به ثبت جهانی رسید و در سال ۲۰۱۰، مجمع عمومی سازمان ملل ۲۱ مارس را به عنوان روز جهانی نوروز به رسمیت شناخت.

نوروز، واژه ای فارسی به معنای روز نو، جشنی است که با فرا رسیدن بهار و تجدید طبیعت، شور و شعف را به ارمغان می آورد. این رویداد که همزمان با اعتدال بهاری (لحظه رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری و عبور از خط استوا) آغاز می شود، ریشه هایی کهن در فرهنگ های ایرانی و فلات ایران دارد. تاریخچه نوروز به بیش از سه هزار سال پیش باز می گردد و ارتباط تنگاتنگی با آیین های زرتشتی و باورهای باستانی درباره چرخه طبیعت و اهمیت کشاورزی دارد. در طول قرون متمادی، این جشن از طریق مهاجرت ها، مبادلات فرهنگی و گسترش تمدن ها به کشورهای همسایه و دورتر نیز راه یافته و در هر منطقه با رنگ و بوی خاص خود، اما با حفظ ماهیت اصلی اش، جشن گرفته می شود.

نوروز در سراسر جهان چگونه برگزار می شود؟

نوروز به عنوان یک رویداد فرهنگی و اجتماعی، در بیش از ۱۲ کشور به صورت رسمی تعطیل است و در مناطق وسیع تری نیز توسط جوامع مختلف جشن گرفته می شود. این جشن نه تنها نمادی از آغاز سال نو و تجدید طبیعت است، بلکه فرصتی برای تقویت پیوندهای خانوادگی، بخشش و آشتی، و امید به آینده ای روشن تر به شمار می رود. تنوع در برگزاری نوروز در کشورهای مختلف، نشان دهنده غنای فرهنگی این جشن و قابلیت انطباق آن با سنت ها و باورهای محلی است.

از خانه تکانی و پخت شیرینی های سنتی گرفته تا برپایی سفره های نوروزی، دید و بازدید، و انجام بازی ها و مراسم خاص، هر منطقه جلوه ای متفاوت از این جشن باستانی را به نمایش می گذارد. با وجود این تفاوت ها، پیام اصلی نوروز که همانا تولد دوباره، امید و شادی است، در تمامی فرهنگ ها مشترک باقی می ماند.

این گوناگونی در آداب و رسوم، نوروز را به یکی از جذاب ترین میراث های فرهنگی جهان تبدیل کرده است که هر ساله میلیون ها نفر را در سراسر دنیا، از اعتدال بهاری استقبال می کنند. این جشن نه تنها یک رویداد تقویمی، بلکه یک پدیده اجتماعی و فرهنگی است که هویت و ارزش های مشترک را تقویت می بخشد.

با نوروز و تاریخچه آن آشنا شوید

نوروز، جشنی به قدمت تاریخ، ریشه هایی عمیق در تمدن های باستانی فلات ایران و بین النهرین دارد. این جشن که به معنای روز نو است، همزمان با لحظه اعتدال بهاری و آغاز فصل رویش و شکوفایی طبیعت، جشن گرفته می شود. باور عمومی بر این است که نوروز از آیین های کهن زرتشتی نشأت گرفته است؛ جایی که تقویم بر مبنای فصول بود و آغاز هر فصل با جشنی خاص همراه می شد، از جمله نوروز برای بهار، تیرگان برای تابستان، مهرگان برای پاییز و یلدا برای زمستان.

در طول هزاران سال، نوروز از یک آیین محلی به یک جشن فراگیر تبدیل شد که از طریق امپراتوری های بزرگ، جاده ابریشم و مهاجرت اقوام مختلف، به مناطق وسیع تری گسترش یافت. این جشن در گذر زمان با فرهنگ ها و باورهای محلی آمیخته شد و آداب و رسوم جدیدی به آن اضافه گشت، اما هسته اصلی آن که همان بزرگداشت طبیعت، آغاز سال نو و امید به فراوانی است، دست نخورده باقی ماند.

امروزه، نوروز نه تنها یک جشن باستانی، بلکه یک نماد جهانی از صلح، همبستگی و احترام به طبیعت است که توسط سازمان ملل متحد و یونسکو به رسمیت شناخته شده است. این ثبت جهانی، بر اهمیت نوروز به عنوان یک میراث مشترک بشری تاکید دارد و نقش آن را در ترویج گفت وگوی بین فرهنگی و همزیستی مسالمت آمیز برجسته می سازد.

آداب و رسوم مراسم عید نوروز در کشور های دیگر

با وجود تفاوت های منطقه ای، بسیاری از آداب و رسوم نوروزی در کشورهای مختلف دارای شباهت های بنیادین هستند که ریشه در مفهوم تجدید حیات و پاکیزگی دارند. یکی از مهم ترین این رسوم، «خانه تکانی» است که نمادی از پاکیزگی و آماده شدن برای استقبال از سال نو و انرژی های مثبت بهار است.

پخت انواع شیرینی ها و غذاهای سنتی، از دیگر مشترکات است که هر منطقه با توجه به مواد اولیه و ذائقه محلی خود، خوراکی های خاصی را برای این ایام تدارک می بیند. سمنو، به عنوان نمادی از برکت و فراوانی، در بسیاری از کشورها از جمله ایران، افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی، به صورت جمعی و با آیین های خاص طبخ می شود.

دید و بازدید از اقوام و دوستان، هدیه دادن (عیدی)، و پوشیدن لباس های نو از دیگر سنت های رایج است که پیوندهای اجتماعی را تقویت می کند. برپایی آتش، به ویژه در مراسم «چهارشنبه سوری» در ایران و مناطق کردستان، نمادی از گذر از تاریکی و ناپاکی های سال گذشته و استقبال از روشنایی و پاکی سال نو است.

این جشن ها اغلب با موسیقی، رقص، بازی های سنتی و نمایش های فولکلور همراه هستند که شور و نشاط خاصی به فضای نوروز می بخشند. در برخی مناطق، مراسم خاصی برای بزرگداشت قهرمانان ملی یا شخصیت های اساطیری نیز برگزار می شود که نوروز را با هویت تاریخی و فرهنگی آن منطقه پیوند می دهد.

جشن نوروز در ایران مهم ترین جشن در طول سال

در ایران، نوروز مهم ترین و طولانی ترین جشن سال است که معمولاً تعطیلاتی دو هفته ای را در بر می گیرد و با شور و هیجان خاصی برگزار می شود. آماده سازی برای نوروز از هفته ها قبل با خانه تکانی آغاز می شود؛ رسمی که در آن تمام خانه به طور کامل تمیز و مرتب می شود تا نمادی از پاکیزگی و تازگی برای سال جدید باشد.

یکی از شاخص ترین نمادهای نوروز در ایران، سفره هفت سین است که از هفت جزء نمادین که نام آن ها با حرف س آغاز می شود، تشکیل شده است: سبزه (نماد رویش و زندگی)، سنجد (نماد عشق و باروری)، سیب (نماد زیبایی و سلامتی)، سیر (نماد سلامتی و دفع شر)، سمنو (نماد برکت و فراوانی)، سرکه (نماد صبر و بردباری)، و سماق (نماد طلوع و آغاز). در کنار این ها، قرآن، آینه، ماهی قرمز، شمع و سنبل نیز بر سفره قرار می گیرند.

مراسم چهارشنبه سوری، در آخرین سه شنبه سال، با برافروختن آتش و پریدن از روی آن، همراه با خواندن شعر زردی من از تو، سرخی تو از من، برگزار می شود. این آیین نمادی از دور ریختن بیماری ها و ناپاکی ها و استقبال از سلامتی و شادکامی است. دید و بازدیدهای نوروزی و عیدی دادن به کودکان، از دیگر رسوم مهم این ایام است.

اوج تعطیلات نوروز با سیزده بدر در سیزدهمین روز فروردین به پایان می رسد. در این روز، مردم به طبیعت می روند، سبزه هفت سین را به آب روان می سپارند و با تفریح و شادی، پایان تعطیلات را جشن می گیرند. این روز نمادی از ارتباط با طبیعت و دفع نحوست سیزده است.

جشن نوروز در آذربایجان گرجستان و ارمنستان

نوروز در جمهوری آذربایجان، به عنوان یک جشن ملی و باشکوه، با آداب و رسوم خاص خود برگزار می شود. آماده سازی برای نوروز از چند روز قبل از تحویل سال آغاز می شود؛ مردم هیزم جمع آوری کرده و آتش برپا می کنند. پریدن از روی آتش، نمادی از سوزاندن بدی ها و مشکلات سال گذشته و استقبال از سالی نو و پربرکت است.

غذا نقش مهمی در جشن های نوروزی آذربایجان دارد. غذاهایی مانند پیلاو (پلو)، دلمه، و شیرینی هایی چون شکربورا (نوعی شیرینی با مغز بادام و گردو) و باقلوا، از جمله خوراکی های رایج این ایام هستند. همسایه ها و دوستان غذاها و شیرینی ها را با یکدیگر به اشتراک می گذارند و کودکان با خواندن آوازهای محلی به در خانه ها می روند تا شیرینی و عیدی جمع کنند. سبزه (səməni) که با نوار قرمز تزیین شده، نمادی از ورود بهار و رویش است و در بسیاری از خانه ها قرار داده می شود.

در مناطق آذری نشین گرجستان و همچنین در بین جوامع ایرانی ساکن ارمنستان، جشن های مشابهی برگزار می شود. این جشن ها شامل رقص های سنتی، مسابقات اسب سواری و کشتی محلی است. آب بازی و آتش بازی نیز از دیگر رسوم رایج در این مناطق است که به فضای شاد و پرهیجان نوروز می افزاید. اگرچه برگزاری نوروز در ارمنستان در گذشته گسترده تر بود، امروزه بیشتر در میان ایرانیان مقیم این کشور رواج دارد.

جشن نوروز در افغانستان

در افغانستان، نوروز به عنوان یکی از بزرگترین جشن های ملی، با شور و هیجان فراوان و آداب و رسوم خاص خود برگزار می شود. یکی از نمادهای اصلی نوروز در افغانستان، تهیه «هفت میوه» است؛ دسری شیرین و مقوی که از ترکیب هفت نوع میوه خشک و خشکبار تهیه می شود.

این هفت میوه معمولاً شامل کشمش سیاه، کشمش قرمز، کشمش زرد، سنجد، پسته، زردآلوی خشک و سیب خشک است که در آب خیسانده می شوند و نمادی از برکت و فراوانی در سال جدید هستند. شام نوروزی در افغانستان اغلب شامل «سبزی پلو با خروس یا ماهی سفید» است که غذایی سنتی و محبوب در این ایام محسوب می شود.

مراسم نوروز در افغانستان با خواندن اشعار فارسی، اجرای نمایش های فولکلوریک با مضامین نوروزی و پخت سمنو همراه است. پخت سمنو در این کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و زنان هنگام طبخ آن، ترانه ها و آوازهای محلی می خوانند. در مزار شریف، نوروز با «جشنواره لاله های قرمز» یا «جشن گل سرخ» پیوند خورده است؛ زیرا در این ایام دشت ها و تپه های اطراف شهر با گل های لاله سرخ پوشیده می شوند.

همچنین، در مزار شریف، مراسم «برافراشتن پرچم جهنده سخی» بر فراز آرامگاه منسوب به امام علی (ع) برگزار می شود که با حضور هزاران نفر از مردم همراه است و نمادی از آغاز سال نو و طلب برکت است. بازی های سنتی مانند بزکشی نیز در ایام نوروز در افغانستان رواج دارد.

جشن نوروز در آسیای مرکزی

در کشورهای آسیای مرکزی شامل تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و ترکمنستان، نوروز یک تعطیلات رسمی و از مهم ترین جشن های سال است که با شور و نشاط فراوان برگزار می شود. این منطقه که از دیرباز تحت تاثیر فرهنگ ایرانی بوده است، آداب و رسوم نوروزی را با رنگ و بوی محلی خود درآمیخته است.

مشترکات زیادی در برگزاری نوروز در این کشورها وجود دارد؛ از جمله خانه تکانی گسترده، پوشیدن لباس های نو، و دید و بازدید از اقوام و دوستان. پخت سمنو، به عنوان نمادی از برکت و فراوانی، در سراسر آسیای مرکزی رواج دارد و زنان در شب های قبل از نوروز، به صورت گروهی دور دیگ های سمنو جمع می شوند و تا سحر آواز می خوانند و سمنو را هم می زنند.

برپایی سفره های نوروزی، هرچند ممکن است با هفت سین ایرانی تفاوت هایی داشته باشد، اما همگی بر مفهوم برکت و فراوانی تاکید دارند. برگزاری بازی های سنتی، مسابقات اسب سواری، کشتی و رقص های محلی، از دیگر بخش های جدایی ناپذیر جشن های نوروزی در این منطقه است که فضایی شاد و پرشور را ایجاد می کند.

نوروز در این کشورها نه تنها یک جشن ملی، بلکه نمادی از هویت فرهنگی مشترک و پیوند با گذشته ای غنی است که نسل به نسل منتقل می شود.

نوروز در ترکمنستان

در ترکمنستان، نوروز که به آن نووروز بایرام (Nowruz Bayram) گفته می شود، پس از استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱، اهمیت ویژه ای یافته و به عنوان یک جشن ملی احیا شده است. مردم ترکمنستان این جشن را با شور و هیجان فراوان برگزار می کنند و آن را نمادی از آغاز دوباره طبیعت و زندگی می دانند.

آداب و رسوم نوروزی در ترکمنستان شامل تزئین شهرها، برگزاری رقص ها و آوازهای محلی در مراکز عمومی، و برپایی مسابقات سنتی است. مسابقات اسب سواری، خروس جنگی، و کشتی محلی از جمله تفریحاتی هستند که در ایام نوروز رواج دارند و جمعیت زیادی را به خود جذب می کنند. مردم لباس های نو و رنگارنگ می پوشند و به دید و بازدید از یکدیگر می روند.

پخت غذاهای سنتی و شیرینی های مخصوص نوروز نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این جشن برای مردم ترکمنستان فرصتی است تا با گردهمایی های خانوادگی و اجتماعی، پیوندهای خود را تقویت کرده و با امید به سالی پربار، از ورود بهار استقبال کنند. نوروز در ترکمنستان، بازتابی از هویت فرهنگی و تاریخی این ملت است.

نوروز در تاجیکستان

نوروز در تاجیکستان، که پیوندی عمیق با تاریخچه و فرهنگ ایران باستان دارد، با احترام و شکوه خاصی برگزار می شود. این جشن به عنوان یکی از مهم ترین اعیاد ملی، فرصتی برای پاکیزگی، تجدید و شادی است. مردم خانه های خود را به دقت تمیز می کنند، لباس های نو می پوشند و به دید و بازدید از اقوام و دوستان می روند.

یکی از رسوم جالب در تاجیکستان، مراسم «بلبل خوانی» و «گل گردانی» است. در مراسم گل گردانی، مردم از طبیعت اطراف خود گل های بهاری جمع آوری می کنند و در بلبل خوانی، در کنار گل ها، آوازهایی با مضامین بهاری و نوروزی می خوانند. این آیین ها نمادی از پیوند عمیق با طبیعت و ابراز شادی از فرا رسیدن بهار هستند.

برپایی سفره ای با هفت جزء که با حرف س آغاز می شوند، موسوم به «دستارخوان»، در تاجیکستان نیز رایج است، شبیه به هفت سین ایرانی. برخی تاجیک ها نیز «هفت میوه» را شبیه به افغانستان تهیه می کنند. رقص های سنتی، مسابقات کشتی و بازی هایی شبیه به چوگان، از دیگر برنامه های نوروزی در این کشور است. در گذشته، کشاورزان با رقص و پایکوبی از پایان سال کشاورزی خود استقبال می کردند و امروزه این سنت به صورت نمادین با برپایی آتش در شب نوروز ادامه دارد.

نوروز در ازبکستان

در ازبکستان، نوروز که به آن ناوروز بایرمی (Navro’z Bayrami) گفته می شود، یکی از مهم ترین تعطیلات رسمی و جشن های ملی است. مردم ازبکستان، که به مهمان نوازی شهرت دارند، با شور و شوق فراوان از این جشن استقبال می کنند. خانه تکانی و پوشیدن لباس های نو از رسوم اصلی پیش از نوروز است.

در ایام نوروز، شهرهای ازبکستان پر از جشن و نمایش های خیابانی زنده می شود. مردم به کاشت نهال و سبزه می پردازند که نمادی از رویش و سرسبزی در سال جدید است. پخت سمنو، به عنوان غذای نمادین نوروز، در ازبکستان نیز بسیار رایج است. در برخی مناطق، هنگام پخت سمنو، سنگریزه هایی در آن می ریزند که اعتقاد دارند این کار نشان دهنده مشکلات و چالش هایی است که در سال جدید با آن ها روبرو خواهند شد و باید از آن ها عبور کنند.

مراسم دید و بازدید و تبادل هدایا، از دیگر آداب و رسوم مهم نوروز در ازبکستان است که به تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی کمک می کند. این جشن در ازبکستان، نمادی از شادی، امید به آینده ای بهتر، و احترام به طبیعت و چرخه زندگی است.

نوروز در قزاقستان

در قزاقستان، نوروز به عنوان یک جشن ملی و باستانی، با شکوه خاصی برگزار می شود و نمادی از تجدید حیات طبیعت و آغاز سالی نو است. قزاق ها بر این باورند که در روز نوروز، ستاره های آسمانی به نقطه ابتدایی خود بازمی گردند و تمام طبیعت و کائنات تازه می شوند. آماده سازی برای نوروز شامل خانه تکانی و خرید لباس های تمیز و اغلب سفیدرنگ است.

دید و بازدید از اقوام و دوستان، از آداب مهم نوروز در قزاقستان است. در این دیدارها، مردم شانه های یکدیگر را به نشانه دوستی و احترام به هم می زنند. یکی از مهم ترین رسوم غذایی در نوروز قزاقستان، پخت آش «کوژه» (Nauryz Kozhe) است که از هفت جزء شامل آب، گوشت، نمک، شیر یا ماست، و حبوبات تشکیل شده است. این هفت جزء نماد هفت فضیلت هستند و آش کوژه به مهمانان سرو می شود.

برپایی «دسترخوان» (سفره نوروزی) در یورت های (چادرهای) بزرگ توسط عشایر، از دیگر جلوه های نوروز در قزاقستان است. برگزاری مسابقات گوناگون، از جمله مسابقات اسب سواری و کشتی، و همچنین قدم زدن در خیابان ها با لباس های قهرمانان محلی مانند «ژیرنشه» و «کاراشاش»، از جمله برنامه های شاد و پرهیجان نوروزی در این کشور است. نوروز در قزاقستان، نمادی از هویت، همبستگی و احترام به سنت های کهن است.

جشن نوروز در کردستان

برای کردهای ساکن در مناطق مختلف از جمله کردستان ایران، عراق، ترکیه و سوریه، نوروز نه تنها یک جشن سال نو، بلکه نمادی از مقاومت، آزادی و هویت ملی است. نوروز در فرهنگ کردی با داستان اسطوره ای «کاوه آهنگر» از شاهنامه فردوسی پیوند خورده است؛ کاوه آهنگر، سلحشوری که علیه ظلم و ستم ضحاک قیام می کند و با پیروزی خود، آتش پیروزی را برپا می سازد.

این ارتباط اسطوره ای، به نوروز در کردستان ماهیتی حماسی و ملی می بخشد. جشن های نوروزی در کردستان با برافروختن آتش های بزرگ در شب نوروز آغاز می شود. مردم به دور آتش جمع می شوند، از روی آن می پرند و به رقص و آواز و پایکوبی می پردازند. این آتش ها نمادی از پیروزی نور بر تاریکی، و رهایی از ستم هستند.

بسیاری از کردها در ایام نوروز به روستاها و طبیعت می روند تا از هوای دلپذیر بهاری لذت ببرند. پوشیدن لباس های سنتی و روشن کردی، به ویژه برای زنان و مردان، از دیگر جلوه های زیبای نوروز در کردستان است. این لباس ها با رنگ های شاد و طرح های متنوع، فضای جشن را دوچندان می کنند. نوروز برای کردها، فرصتی برای تجدید عهد با آرمان های آزادی خواهانه و پاسداشت فرهنگ غنی خود است.

جشن نوروز در آلبانی کوزوو و ترکیه

در آلبانی و کوزوو، نوروز به عنوان «روز سلطان» شناخته می شود و با شاخه صوفیه بکتاشی پیوند خورده است. این جشن در آلبانی برای همه اقشار جامعه عزیز و محترم است و با عقاید مذهبی مردم آمیخته شده است. صوفیان بکتاشی نوروز را به عنوان بزرگداشت تولد امام علی (ع) گرامی می دارند و به همین دلیل، نوروز در این مناطق، ابعاد مذهبی خاصی پیدا می کند.

در تکیه های صوفیان آلبانی و کوزوو، نوروز زمان دید و بازدید و پذیرایی از میهمانان است. غذاهای خاصی مانند گوشت گوسفند برای این ایام طبخ می شود و مراسم مناجات و دعاهای مرتبط با این روزها نیز برگزار می گردد. این جشن ها نمادی از همبستگی، معنویت و تبادل محبت هستند.

در ترکیه، به ویژه در مناطق شرق و جنوب شرق که جوامع علوی و کرد حضور پررنگی دارند، نوروز نیز با جشن هایی مرتبط با امام علی (ع) و آیین های کهن برگزار می شود. در سراسر آناتولی، جشنواره های مختلفی برای نوروز برپا می شود که هر یک ویژگی های محلی خود را دارند، اما اغلب شامل آب، آتش، گشت وگذار در طبیعت و آرزوی سلامتی برای سال جدید هستند.

برخی مناطق جنوب شرقی اروپا که زمانی تحت حکومت عثمانی بوده اند، جشن نوروز را با سنت هایی شبیه به عید پاک، از جمله رنگ کردن تخم مرغ، برگزار می کنند. تا اواسط قرن بیستم، نوروز در بسیاری از مناطق رومانی، بلغارستان و در میان تاتارهای کریمه اوکراین نیز جشن گرفته می شد که نشان دهنده گستره تاریخی این آیین است.

جشن نوروز در تانزانیا

شاید کمتر کسی بداند که نوروز در تانزانیا نیز جشن گرفته می شود، به ویژه در جزیره زنگبار در سواحل شرقی آفریقا. این پدیده فرهنگی ریشه در مهاجرت گروهی از ایرانیان شیراز به زنگبار در حدود هزار سال پیش دارد. با گسترش روابط تجاری و فرهنگی از طریق خلیج فارس، این مهاجرت ها افزایش یافت و آداب و رسوم ایرانی، از جمله نوروز، به این منطقه منتقل شد.

با گذشت زمان، نوروز در زنگبار با نام محلی «موکا کوگوا» (Mwaka Kogwa) شناخته شد و به عنوان یک تعطیلات رسمی و مهم، با سنت های خاص خود جشن گرفته می شود. مشهورترین سنت موکا کوگوا در روستای ماکوندوچی (Makunduchi) برگزار می شود؛ جایی که مردان با استفاده از ساقه های موز، به یک دعوای نمادین می پردازند تا نارضایتی ها و کینه های سال گذشته را از بین ببرند و با صلح و آشتی به استقبال سال جدید بروند.

همزمان با این مراسم، زنان در مزارع اطراف روستا آواز می خوانند و شادی خود را از فرا رسیدن سال نو ابراز می کنند. در این جشن، مردم غذاهای متنوعی می پزند و به هر میهمانی که از کنار خانه هایشان عبور می کند، غذا تعارف می کنند. این اعتقاد وجود دارد که گذراندن این جشن بدون میهمان، بدشانسی به همراه دارد. مانند بسیاری از جشن های نوروزی، در موکا کوگوا نیز آتش برپا می شود و مردم به رقص و آواز می پردازند.

نوروز در تانزانیا، با نام موکا کوگوا شناخته می شود و نمادی از همزیستی فرهنگی و تبادل سنت ها در طول تاریخ است، جایی که آداب و رسوم باستانی ایران با فرهنگ بومی آفریقا در هم آمیخته است.

نوروز در پاکستان

نوروز در پاکستان، به ویژه در میان جوامع شیعه، هزاره ها و برخی گروه های فرهنگی دیگر، به عنوان یک جشن باستانی و مهم شناخته می شود. پاکستانی ها اغلب صفت «عالم افروز» را در مورد عید نوروز به کار می برند که به معنای «روشن کننده جهان» است و نشان دهنده اهمیت و شکوه این جشن در نظر آن هاست.

مانند دیگر کشورهای حوزه تمدن نوروز، پاکستانی ها نیز پیش از فرا رسیدن سال نو به «خانه تکانی» می پردازند و لباس های نو و رنگارنگ خریداری می کنند. این آمادگی ها نمادی از پاکیزگی، تازگی و استقبال از سالی پربرکت است.

با فرا رسیدن نوروز، پخت و مصرف انواع خوراکی های شیرین و سنتی رواج پیدا می کند. حلوا، شکلات، ادو، گلاب جامن، رس ملائی، برفی، شکم پاره، کریم رول و سوهن حلوا، از جمله شیرینی ها و دسرهای محبوب نوروزی در پاکستان هستند. این خوراکی ها در میان خانواده ها و دوستان به اشتراک گذاشته می شوند و به فضای شاد و دلپذیر نوروز می افزایند.

نوروز در پاکستان، فرصتی برای تقویت پیوندهای اجتماعی، تبادل محبت و گرامی داشت سنت های کهن است که با روحیه مهمان نوازی و شادمانی مردم این سرزمین در هم آمیخته است.

نوروز در چین و قرقیزستان

در چین، به ویژه در استان سین کیانگ که با نام ترکستان شرقی نیز شناخته می شود و محل زندگی جوامع ترک و فارسی زبان است، نوروز به عنوان بخشی از فرهنگ آسیای مرکزی جشن گرفته می شود. این جشن نمادی از آغاز بهار و سال نو است و توسط اقوام مختلف منطقه با آداب و رسوم خاص خود برگزار می شود.

در قرقیزستان نیز، نوروز یکی از اصلی ترین تعطیلات رسمی و عمومی محسوب می شود. مردم قرقیزستان نیز مانند دیگر کشورهای آسیای مرکزی، به استقبال نوروز می روند. این جشن ها با گردهمایی دوستان و اعضای خانواده، پوشیدن لباس های نو و شرکت در رقص ها و آوازهای محلی همراه است.

یکی از سنت های رایج در قرقیزستان و تاجیکستان، حفر کانال های کوچک اطراف خانه و پر کردن آن ها از آب در آستانه نوروز است. این عمل برای سلامتی و برکت در سال جدید انجام می شود. شمع، آب و آتش نیز از نمادهای مهم جشن سال نو در این مناطق هستند. مسابقات سنتی مانند کشتی و بازی بزکشی نیز در ایام نوروز در قرقیزستان برگزار می شود که شور و هیجان خاصی به جشن ها می بخشد.

پخت سمنو، خمیر گندم شیرین و مقوی، در قرقیزستان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. زنان برای پخت سمنو دور یکدیگر جمع می شوند و با همکاری و همیاری، این غذای نمادین را برای نوروز آماده می کنند. نوروز در این مناطق، نمادی از همبستگی، امید و پیوند با طبیعت است.

نوروز، با ریشه های باستانی خود در اعتدال بهاری، فراتر از یک جشن تقویمی، نمادی از همبستگی فرهنگی و تجدید حیات در گستره ای وسیع از کشورهای جهان است که توسط یونسکو به عنوان میراثی ناملموس و مشترک به رسمیت شناخته شده است.

آداب و رسوم نوروزی، از خانه تکانی و سفره هفت سین در ایران تا هفت میوه در افغانستان و موکا کوگوا در تانزانیا، با وجود تنوع، همگی بر مفاهیم پاکیزگی، برکت، امید و تقویت پیوندهای اجتماعی تاکید دارند.

سوالات متداول

نوروز در چه کشورهایی به عنوان تعطیل رسمی شناخته می شود؟

نوروز در بیش از ۱۲ کشور جهان از جمله ایران، افغانستان، آذربایجان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، آلبانی، کوزوو، و برخی مناطق در عراق و ترکیه به عنوان تعطیل رسمی شناخته می شود. این جشن در برخی مناطق دیگر نیز توسط جوامع خاصی گرامی داشته می شود.

مهمترین نمادهای مشترک نوروز در فرهنگ های مختلف چیست؟

مهمترین نمادهای مشترک نوروز شامل خانه تکانی، پوشیدن لباس های نو، دید و بازدید از اقوام، پخت غذاها و شیرینی های سنتی (مانند سمنو)، و برپایی مراسم آتش (مانان چهارشنبه سوری) است. این نمادها همگی بر مفاهیم پاکیزگی، تجدید حیات و آغاز سالی نو تاکید دارند.

آیا نوروز ریشه مذهبی دارد یا صرفا یک جشن باستانی است؟

نوروز اساساً یک جشن باستانی با ریشه های کهن در آیین های زرتشتی و فرهنگ های فلات ایران است که با اعتدال بهاری و چرخه طبیعت پیوند خورده است. اگرچه در برخی مناطق و جوامع (مانند صوفیان بکتاشی در آلبانی) با باورهای مذهبی نیز آمیخته شده است، اما ماهیت اصلی آن فرهنگی و غیرمذهبی است.

چند روز نوروز در کشورهای مختلف جشن گرفته می شود؟

مدت زمان برگزاری جشن نوروز در کشورهای مختلف متفاوت است. در ایران، نوروز یک تعطیلات دو هفته ای (۱۳ روز) است. در برخی کشورهای آسیای مرکزی نیز چند روز تعطیل رسمی وجود دارد، در حالی که در سایر مناطق ممکن است صرفاً یک روز یا چند روز به طور غیررسمی جشن گرفته شود.

آیا تمام کشورهای حوزه تمدن نوروز هفت سین می چینند؟

خیر، چیدن سفره هفت سین به شکلی که در ایران رایج است، در تمام کشورهای حوزه تمدن نوروز وجود ندارد. در برخی کشورها مانند تاجیکستان، سفره ای با هفت جزء به نام دستارخوان چیده می شود که ممکن است با هفت سین تفاوت داشته باشد. در افغانستان، هفت میوه رایج است و در برخی دیگر از کشورها، سفره های نمادین دیگری برپا می شود.