خلاصه کتاب وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان ( نویسنده شهریار وقفی پور، محرم محمدی )

کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» اثر شهریار وقفی پور و محرم محمدی، تحلیلی روانکاوانه و تاریخی از نظام آموزشی ایران ارائه می دهد و ریشه های بحران های کنونی، از جمله اضطراب کنکور، را در بستر تحولات ایدئولوژیک و سیاسی بررسی می کند. این اثر با رویکردی بین رشته ای، لایه های پنهان ساختار آموزش و پرورش را آشکار می سازد.

نظام آموزش و پرورش، به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی، همواره نقشی محوری در شکل دهی به ساختار فرهنگی، اقتصادی و سیاسی یک جامعه ایفا کرده است. در ایران نیز این نهاد دستخوش تحولات عمیق و پیچیده ای بوده که در بستر تاریخ معاصر، با فراز و نشیب های فراوانی همراه شده است. در این میان، درک ریشه های عمیق چالش ها و ناکارآمدی های کنونی نظام آموزشی، نیازمند نگاهی فراتر از اصلاحات سطحی و مقطعی است. کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» از شهریار وقفی پور و محرم محمدی، تلاشی روشنگرانه و ژرف برای واکاوی این ریشه هاست. این اثر نه تنها به معرفی تاریخی تحولات آموزش می پردازد، بلکه با بهره گیری از ابزارهای تحلیلی روانکاوانه و فلسفی، به عمق ایدئولوژی ها و گفتارهایی نفوذ می کند که در طول دهه ها، ساختار و محتوای آموزش و پرورش مدرن ایران را شکل داده اند. نویسندگان با ترکیب تخصص های خود در روانکاوی، نقد ادبی و پژوهش های علمی در حوزه آموزش، اثری را پدید آورده اند که برای پژوهشگران، فعالان حوزه تعلیم و تربیت، و هر شهروند علاقه مند به درک سازوکارهای پنهان جامعه، ارزش مطالعاتی فراوانی دارد.

چرا کتاب وزارت فکر و دانش سیاست مهم است؟

اهمیت کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» از چندین جهت قابل بررسی است که آن را از سایر آثار موجود در زمینه نقد نظام آموزشی ایران متمایز می سازد. نخستین و برجسته ترین ویژگی این کتاب، رویکرد بین رشته ای و منحصر به فرد آن است. برخلاف بسیاری از تحلیل ها که صرفاً بر ابعاد جامعه شناختی، اقتصادی یا مدیریتی آموزش و پرورش تمرکز می کنند، وقفی پور و محمدی با تلفیق دانش روانکاوی (به ویژه مکتب لاکانی)، فلسفه، تاریخ و جامعه شناسی، به واکاوی لایه های زیرین و ناخودآگاه ساختارهای آموزشی می پردازند. این رویکرد به خواننده کمک می کند تا نه تنها با علائم و پیامدهای ناکارآمدی سیستم آموزشی آشنا شود، بلکه به ریشه های ایدئولوژیک و روانی آن نیز پی ببرد.

این اثر به خوبی نشان می دهد که چگونه مفاهیم و گفتارهای مسلط در طول تاریخ، در قامت نهاد آموزش و پرورش، به بازتولید ساختارهای قدرت و شکل دهی به سوژه های اجتماعی خاص منجر شده اند. مفهوم «کنکور» که در عنوان فرعی کتاب نیز به آن اشاره شده، در اینجا صرفاً یک آزمون ورودی نیست، بلکه به مثابه استعاره ای قدرتمند برای سیستمی ناکارآمد و اضطراب زا عمل می کند. این استعاره، دغدغه های کنونی جامعه ایران، از جمله اضطراب فلج کننده کنکور، رقابت های نفس گیر برای ورود به دانشگاه و عدم ارتباط مهارت های کسب شده با نیازهای بازار کار را به خوبی بازتاب می دهد. کتاب با طرح پرسش های اساسی درباره اهداف واقعی آموزش و پرورش مدرن در ایران از زمان شکل گیری آن، خواننده را به تفکر انتقادی درباره کارکرد پنهان این نهاد دعوت می کند. آیا هدف آموزش، واقعاً آماده سازی افراد برای زندگی بهتر و پیشرفت جامعه بوده است؟ یا کارکردی پنهان برای حفظ و بازتولید نظام خاصی از قدرت و ایدئولوژی داشته است؟ این پرسش ها، زمینه را برای یک نقد ساختاری و تاریخی عمیق فراهم می آورد که فهم چالش های کنونی نظام آموزشی را تسهیل می کند و راهگشای اندیشیدن به بدیل های ممکن است.

مروری بر نویسندگان: شهریار وقفی پور و محرم محمدی

ترکیب تخصص ها و دیدگاه های شهریار وقفی پور و محرم محمدی، ستون فقرات تحلیل های عمیق و چندوجهی کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» را تشکیل می دهد. این هم افزایی علمی، به اثر عمق و اعتبار کم نظیری بخشیده است.

شهریار وقفی پور

شهریار وقفی پور یک چهره چندوجهی در عرصه فرهنگ و اندیشه معاصر ایران است. او نه تنها یک داستان نویس و شاعر برجسته محسوب می شود، بلکه در قامت منتقد ادبی و مترجم نیز فعالیت های گسترده ای دارد. آنچه سهم او را در نگارش این کتاب متمایز می کند، تسلط عمیق او بر حوزه روانکاوی، به ویژه مکتب ژاک لاکان است. وقفی پور از پیشروان معرفی و بسط اندیشه های لاکانی در ایران به شمار می رود و مطالعات گسترده ای در این زمینه داشته است. این تسلط بر روانکاوی، به او این امکان را داده که با نگاهی کاوشگرانه و فراتر از ظواهر، به تحلیل سازوکارهای پنهان نهاد آموزش و پرورش بپردازد. او با استفاده از مفاهیم روانکاوانه نظیر «گفتار»، «سوژه»، «میل» و «ناخودآگاه»، نشان می دهد که چگونه نظام آموزشی، خواسته یا ناخواسته، به شکل دهی سوژه هایی خاص و تحمیل یک میل اجتماعی خاص می پردازد. نثر فاخر و دانش فلسفی او نیز در جای جای کتاب به چشم می آید و به غنای نظری و ادبی اثر می افزاید. نگاه او به زبان و گفتار، از یک منظر روانکاوانه، نقشی اساسی در بازخوانی متون و ایدئولوژی های آموزشی ایفا می کند.

محرم محمدی

در کنار رویکرد فلسفی و روانکاوانه وقفی پور، حضور محرم محمدی با تخصص در روانشناسی و آموزش، به کتاب وجهه ای پژوهشی و علمی تر بخشیده است. محمدی با سابقه انتشار مقالات علمی متعدد در این زمینه ها، مسئولیت بخش هایی از تحلیل های آماری و پژوهش های مبتنی بر داده را بر عهده داشته است. این بخش از کار، تحلیل های نظری را با شواهد عینی و مستند تقویت می کند و از انتزاعی شدن بیش از حد بحث ها جلوگیری می نماید. تخصص او در آموزش، به نویسندگان این امکان را داده تا با درک دقیقی از ساختارها، برنامه های درسی و چالش های عملی نظام آموزشی، به نقد آن بپردازند. هم افزایی این دو تخصص – رویکرد تحلیلی و نظری عمیق وقفی پور و رویکرد پژوهشی و تجربی محمدی – منجر به پدید آمدن اثری شده که هم از نظر نظری غنی است و هم بر پایه های مستحکم پژوهشی استوار است. این ترکیب به خواننده اطمینان می دهد که با اثری همه جانبه و معتبر سروکار دارد که هم به ابعاد فلسفی و روانکاوانه می پردازد و هم از شواهد علمی و مستند برای تقویت استدلال های خود بهره می برد.

خلاصه و تحلیل بخش های کلیدی کتاب: سیر تحولات و نقدهای نظام آموزشی ایران

کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست» در فصول مختلف خود به بررسی دقیق و تحلیل انتقادی سیر تحولات نظام آموزشی ایران از دوران پهلوی تا پس از انقلاب می پردازد و گفتارهای حاکم بر هر دوره را از منظر روانکاوی و تاریخی واکاوی می کند. این ساختاربندی، خواننده را قادر می سازد تا ریشه های عمیق مشکلات کنونی را در بستری تاریخی و ایدئولوژیک شناسایی کند.

استعاره کنکور و ریشه های بحران

نویسندگان در آغاز کتاب، استعاره «کنکور» را به عنوان نقطه کانونی و نمادین برای تشریح ناکارآمدی ها و فضای مسموم نظام آموزشی ایران به کار می برند. کنکور، بیش از یک آزمون ساده، به یک پدیده روانکاوانه و اجتماعی بدل شده که اضطراب جمعی، نابرابری و تحریف اهداف آموزشی را بازنمایی می کند. وقفی پور و محمدی با پرسشگری درباره اهداف واقعی آموزش و پرورش مدرن در ایران از آغاز شکل گیری آن، خواننده را به تأمل درباره فلسفه پنهان این نهاد دعوت می کنند. آیا نظام آموزشی از ابتدا برای تربیت شهروندانی خلاق، منتقد و آماده برای «زندگی بهتر» طراحی شده بود، یا کارکردی پنهان برای تربیت «منشیان» و «تبعیدیان» – به معنای عام کلمه – داشته است؟ «منشی» در اینجا می تواند نمادی از فردی باشد که صرفاً توانایی اجرای دستورات و حفظ اطلاعات را دارد و «تبعیدی» نمادی از کسی که از خلاقیت، تفکر انتقادی و میل خود تبعید شده است. این فصل به خوبی نشان می دهد که چگونه یک آزمون، به نمادی از کل بحران نظام تبدیل می شود و از ناکارآمدی سیستمی پرده برمی دارد که قرار است نسل های آینده را برای ورود به جامعه آماده کند اما خود گرفتار تناقض ها و بن بست های درونی است.

گفتارشناسی نظام آموزشی پیش از انقلاب

در این بخش، نویسندگان به واکاوی گفتارشناسی نظام آموزشی در دوران پیش از انقلاب، به ویژه در دوره پهلوی، می پردازند. آنها با بررسی فلسفه شکل گیری مدارس دولتی و ملی و ایدئولوژی های حاکم بر آنها، نشان می دهند که چگونه این نهادها در خدمت اهداف خاصی از مدرنیزاسیون و دولت سازی بوده اند. ایدئولوژی ناسیونالیسم، غرب گرایی و ایجاد یک هویت ملی جدید، در محتوا و ساختار آموزشی این دوره بازتاب یافته است. نویسندگان به تحلیل «تصویر دانش آموز» و «تصویر معلم» در پارادایم های آن دوره می پردازند؛ دانش آموز به مثابه سوژه ای که باید در خدمت پروژه های توسعه ملی قرار گیرد و معلم به عنوان حامل و منتقل کننده ایدئولوژی رسمی دولت. این فصل همچنین به تفاوت ها و هم پوشانی های میان مدارس دولتی و ملی (خصوصی) و نقش هر یک در گفتمان آموزشی آن زمان می پردازد. مدارس ملی گاهی نقش «نظام مخالف خوان» را ایفا می کردند، اما در نهایت، آن ها نیز در یک بستر گسترش نظام آموزشی دولتی قرار می گرفتند و در چارچوب کلی اهداف نظام حرکت می کردند. این تحلیل، بنیادهای ایدئولوژیک آموزش مدرن در ایران را روشن می سازد.

گفتارشناسی نظام آموزشی پس از انقلاب

این بخش، مهم ترین و گسترده ترین بخش تحلیلی کتاب است که به تفصیل، رویکردها و فلسفه های غالب در نظام آموزشی ایران پس از انقلاب، به ویژه در دوران جنگ و سازندگی، را مورد بررسی قرار می دهد. نویسندگان بر «چرخش» معنای «علم» و ظهور مفهوم «متعهد متخصص» تأکید می کنند. در این دوره، «علم» دیگر صرفاً ابزاری برای پیشرفت فردی یا توسعه عمومی نیست، بلکه باید در خدمت «توسعه جامعه اسلامی» قرار گیرد. این مفهوم جدید، در درون نهاد آموزش و پرورش رسمی نهادینه می شود و مرزهای میان علم و ایدئولوژی را سیال می سازد.

یکی از مهم ترین یافته های کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست» این است که چگونه ایدئولوژی دولت جامعه اسلامی، بازنمایی های خاصی از «جامعه به مثابه خانواده»، «گفتار شرع به مثابه گفتار قدرت و مشروعیت بخش»، و «نبرد جهانی مستضعفان با طاغوت» را در ساختار و محتوای آموزش و پرورش نهادینه کرد. این بازنمایی ها، در کنار «علم واحد به مثابه شناخت طبیعت» و «مفهوم روسویی از انسان به مثابه فطرت پاک انسانی»، به شکل گیری یک پارادایم آموزشی خاص منجر شدند.

کتاب به تحلیل نگاه به روستا و شهر، تکنولوژی، علم و ادبیات پس از انقلاب می پردازد. مفهوم روسویی از انسان (فطرت پاک انسانی) باعث شد که شهر و جامعه مدنی به عنوان محلی آلوده و گناه آلود تلقی شود، در نتیجه «روستا» به «آرمان شهر» و نمادی از خانواده اسلامی تبدیل گشت. تکنولوژی های ارجح، به حوزه های مرتبط با کشاورزی محدود شدند و علم زیست شناسی، جایگاه ویژه ای یافت، در حالی که ادبیات سنتی، بر ادبیات مدرن و غربی اولویت پیدا کرد. این تغییرات، نشان از یک «قطب نمای» اجتماعی است که به سوی هماهنگی با طبیعت و جامعه زراعی گرایش داشت و مدرنیته را به عنوان «فلاکت و بی خانمانی انسان» تعبیر می کرد. نویسندگان در این بخش، به طور خاص به مفهوم «شیطان بزرگ» و نقش آن در مفصل بندی ایدئولوژیک سویه منفی این جامعه می پردازند و نشان می دهند که چگونه این مفهوم نه تنها در خارج از مرزها، بلکه در درون انسان ها و از طریق وسوسه، عمل می کند و بر نظام آموزشی نیز تأثیر می گذارد.

این تحلیل ها نشان می دهند که چگونه مفاهیم و ایدئولوژی های سیاسی و اجتماعی، به طور عمیق در ساختار و محتوای نظام آموزشی نفوذ کرده و به شکل دهی سوژه هایی خاص و با ویژگی های مطلوب ایدئولوژی حاکم می پردازند. این نظام، به جای تقویت تفکر آزاد و خلاقیت، به بازتولید گفتمان های مسلط و تربیت افرادی می پردازد که بیش از آنکه متفکر باشند، مطیع و هماهنگ با اهداف ایدئولوژیک نظام هستند.

آموزش و پرورش بدیل: چشم اندازی برای آینده

در بخش پایانی کتاب، وقفی پور و محمدی صرفاً به نقد اکتفا نمی کنند، بلکه به طرح مباحثی درباره لزوم «بازخوانی نظری تاریخ مفهوم آموزش» می پردازند. آنها با عبور از نقد صرف، به دنبال یافتن راهکارهایی برای برون رفت از چالش های کنونی هستند. این بازخوانی، مستلزم نگاهی ریشه ای به فلسفه آموزش در طول تاریخ و نهادهای آن در ایران است. نویسندگان بر این باورند که برای ساختن یک نظام آموزشی کارآمد و انسانی، ابتدا باید به پرسش های بنیادی درباره «هدف» و «کارکرد» آموزش پاسخ داد. این فصل به دنبال طرح رویکردهای جایگزین است که می تواند به نظام آموزشی کمک کند تا از دام ایدئولوژی های غالب رها شده و به تربیت سوژه های آزاد، خلاق و منتقد بپردازد. این راهکارها ممکن است شامل تمرکز بر تفکر انتقادی، پرورش خلاقیت، آموزش مهارت های زندگی، و کاهش نقش دولت در تعیین محتوا و روش های آموزشی باشد. هدف اصلی، خلق فضایی است که در آن «میل» به دانستن و اندیشیدن، سرکوب نشده و به شکلی سالم رشد یابد. این بخش، جنبه امیدبخش کتاب را آشکار می سازد و خواننده را به تفکر درباره آینده ای بهتر برای آموزش و پرورش در ایران دعوت می کند.

درس های کلیدی و نکات اصلی کتاب برای خواننده

کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» مجموعه ای از درس های کلیدی و نکات اصلی را برای خوانندگان خود به ارمغان می آورد که فهم عمیق تری از پیچیدگی های نظام آموزشی و نهادهای اجتماعی فراهم می کند. مهم ترین این درس ها عبارتند از:

1. ضرورت نگاه انتقادی و تاریخی به نهاد آموزش: کتاب تأکید می کند که نظام آموزش و پرورش یک نهاد خنثی نیست، بلکه در بستر تاریخ و ایدئولوژی شکل گرفته و کارکردهای پنهانی دارد. برای درک چالش های کنونی، باید به ریشه های تاریخی و فلسفی آن بازگشت و آن را با نگاهی انتقادی تحلیل کرد.
2. پیچیدگی تعامل فکر، دانش و سیاست: این اثر به وضوح نشان می دهد که چگونه دانش و فکر صرفاً ابزارهایی علمی نیستند، بلکه به شدت تحت تأثیر و در تعامل با قدرت های سیاسی و ایدئولوژیک قرار دارند. آموزش و پرورش، صحنه این تعاملات پیچیده است.
3. اهمیت روانکاوی اجتماعی در تحلیل نهادها: یکی از نقاط قوت اصلی کتاب، کاربرد موفق ابزارهای روانکاوانه برای تحلیل ساختارهای اجتماعی است. این رویکرد به خواننده کمک می کند تا لایه های ناخودآگاه و نادیده گرفته شده ای را درک کند که در شکل دهی به رفتارها، ارزش ها و انتظارات ما از نظام آموزشی نقش دارند.
4. استعاره کنکور به مثابه نماد بحران: کنکور صرفاً یک آزمون نیست، بلکه استعاره ای است از نظام آموزشی ای که به جای پرورش فکر و خلاقیت، به تربیت «منشیان» (فردی که فقط اطلاعات را کپی می کند) و «تبعیدیان» (افرادی که از هویت و میل واقعی خود جدا شده اند) می پردازد. این استعاره، نمایانگر فشارهای روانی، عدم خلاقیت و ترویج حافظه محوری در سیستم است.
5. تأثیر ایدئولوژی های متفاوت بر نظام آموزشی: کتاب نشان می دهد که چگونه ایدئولوژی های مسلط در دوران های مختلف (پهلوى، پس از انقلاب، جنگ و سازندگی) هر یک به نحوی بر محتوا، اهداف و بازنمایی های آموزش و پرورش تأثیر گذاشته اند و باعث تغییر در تعریف «علم»، «انسان» و «جامعه» شده اند.

این کتاب برای چه کسانی بسیار مفید است؟

کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» به دلیل رویکرد بین رشته ای و عمق تحلیلی خود، طیف وسیعی از مخاطبان را در بر می گیرد:

• پژوهشگران و دانشجویان: به ویژه در رشته های علوم تربیتی، جامعه شناسی، فلسفه تعلیم و تربیت، تاریخ معاصر ایران، و روانکاوی. این کتاب می تواند به عنوان یک منبع مرجع برای فهم چالش های ساختاری آموزش و پرورش و رویکردهای تحلیلی نوین در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال، یک دانشجوی دکتری جامعه شناسی می تواند از مفاهیم روانکاوانه کتاب برای تحلیل گفتمان های آموزشی در پایان نامه خود بهره ببرد.

• فعالان حوزه آموزش و پرورش: معلمان، مدیران مدارس، اساتید دانشگاه و کارشناسان وزارت آموزش و پرورش. این افراد با مطالعه کتاب می توانند درکی عمیق تر از ریشه های مشکلات و تحولات نظام آموزشی به دست آورند و با دیدی نقادانه به اصلاحات احتمالی بنگرند. یک مدیر مدرسه ممکن است پس از مطالعه این کتاب، نگاهش به سیستم نمره دهی و امتحانات تغییر کند و به دنبال رویکردهای جامع تری در ارزیابی دانش آموزان باشد.

• والدین و دانش آموزان: به ویژه کسانی که تجربه کنکور و نظام آموزشی را داشته اند و به دنبال تحلیل و درک ماهیت پیچیده این سیستم هستند. این کتاب به والدین کمک می کند تا اضطراب و فشارهای روانی فرزندان خود را درک کنند و نگاهی فراتر از صرفاً موفقیت در کنکور داشته باشند. دانش آموزان نیز می توانند با درک فلسفه پنهان نظام، با دید بازتری به تحصیل و آینده خود بنگرند.

• علاقه مندان به مطالعات فرهنگی و اجتماعی: افرادی که به نقد اجتماعی، روانکاوی، فلسفه و تحلیل نهادهای دولتی و اجتماعی علاقه مندند. این کتاب فراتر از نقد آموزش، به سازوکارهای کلی قدرت در جامعه می پردازد و می تواند برای هر کسی که به دنبال فهم عمیق تر ساختارهای پنهان اجتماعی است، جذاب باشد.

• خوانندگانی که به دنبال صرفه جویی در زمان هستند: افرادی که می خواهند نکات کلیدی و چکیده ای از کتاب را پیش از خرید یا در کنار مطالعه کامل، مرور کنند. این مقاله به عنوان یک خلاصه جامع و تحلیلی، این نیاز را برطرف می سازد.

جایگاه کتاب در مجموعه استخوان های روح

کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» جزئی از مجموعه ارزشمند «استخوان های روح» است که توسط انتشارات نیماژ منتشر شده است. این مجموعه، متشکل از ده جلد کتاب در زمینه فلسفه و نظریه مدرن، با هدف ارائه بازنمایی تحلیلی دقیق از جریان های فکری و فلسفی اخیر در جهان طراحی شده است. «استخوان های روح» می کوشد تا با انتخاب و انتشار آثاری از بهترین نویسندگان، محققان و مترجمان هر حوزه، به مخاطب فارسی زبان دسترسی به مفاهیم پیچیده و بنیادی فلسفی و نظری را فراهم آورد.

انتخاب «وزارت فکر و دانش سیاست» برای قرار گرفتن در این مجموعه، به دلیل رویکرد عمیق و تئوریک آن به مسائل اجتماعی و فرهنگی است. این کتاب، با بهره گیری از چارچوب های نظری نوین، به تحلیل پدیده های بومی می پردازد و این دقیقاً همان هدفی است که مجموعه «استخوان های روح» دنبال می کند: ارتباط نظریه های پیچیده با واقعیت های ملموس و معاصر. این مجموعه تلاش می کند تا خواننده را با ابزارهای لازم برای تفکر انتقادی و تحلیل عمیق پدیده های پیرامون آشنا کند. از دیگر عناوین برجسته در این مجموعه می توان به «فروید و غیر اروپایی ها»، «مدرنیسم؛ پنج خوانش سیاسی»، «متافیزیک و گمانه سازی جهان های برون علم»، «فرار به مهلکه؛ تمرین هایی در کار تئوریک» و «جنگ های حافظه، بازگشت به متن فرویدی» اشاره کرد. این آثار همگی از سطح بالایی از تحلیل نظری برخوردار بوده و به پیچیدگی های جهان معاصر از منظرهای گوناگون می پردازند، که در مجموع، «استخوان های روح» را به یکی از مهم ترین مجموعه های فکری در نشر فارسی تبدیل کرده است.

نتیجه گیری

کتاب «وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان» اثری است مرجع و روشنگرانه که از سوی شهریار وقفی پور و محرم محمدی با دقت و عمق فراوان نگاشته شده است. این کتاب با رویکردی روانکاوانه، فلسفی و تاریخی، به کالبدشکافی نظام آموزش و پرورش مدرن در ایران می پردازد و ریشه های بحران های کنونی، از جمله پدیده اضطراب آور کنکور، را در بستر ایدئولوژی ها و گفتارهای مسلط دوران های مختلف تاریخی واکاوی می کند. اهمیت این اثر نه تنها در عمق تحلیل های آن نهفته است، بلکه در بین رشته ای بودن آن نیز متجلی می شود، جایی که روانکاوی، تاریخ، فلسفه و علوم تربیتی در هم تنیده می شوند تا تصویری جامع از سازوکارهای پنهان قدرت و دانش در نهاد آموزش ارائه دهند.

این اثر به ما می آموزد که نهاد آموزش و پرورش، صرفاً مکانی برای انتقال دانش نیست، بلکه میدانگاهی است برای شکل دهی به سوژه ها، ترویج ارزش ها و بازتولید ساختارهای اجتماعی و سیاسی. درک این ابعاد پنهان، برای هرگونه تلاش در راستای اصلاح و بهبود نظام آموزشی ضروری است. «وزارت فکر و دانش سیاست» دعوتی است برای تعمق بیشتر در نقد نهادها و ساختارهای اجتماعی، و برای پرسش از چرایی وضعیت موجود. مطالعه این کتاب برای هر کسی که به دنبال درکی عمیق تر از جامعه ایرانی، ریشه های چالش های فرهنگی و آموزشی، و نقش ایدئولوژی در شکل دهی به ذهنیت افراد است، اکیداً توصیه می شود. این اثر نه تنها به تحلیل گذشته می پردازد، بلکه چشم اندازهایی را برای اندیشیدن به آینده ای متفاوت و ساختن یک نظام آموزشی انسانی تر و کارآمدتر ارائه می دهد.