ایا با حکم رشد میتوان پاسپورت گرفت

بله، با حکم رشد می توان گذرنامه دریافت کرد، اما این امر مستلزم رعایت شرایط و ضوابط حقوقی و اداری خاصی است که آگاهی از آن ها برای نوجوانان دارای حکم رشد و خانواده هایشان بسیار حیاتی است. حکم رشد قضایی، اهلیت فرد زیر ۱۸ سال را در برخی امور مالی و اداری تأیید می کند، اما اثرات آن بر دریافت گذرنامه و اجازه خروج از کشور دارای پیچیدگی های خاص خود است که نیازمند بررسی دقیق مبانی قانونی و رویه های جاری است. این مقاله به تفصیل به تمامی ابعاد این موضوع می پردازد تا مسیر دریافت گذرنامه برای افراد زیر ۱۸ سال دارای حکم رشد کاملاً روشن و قابل اجرا باشد.

درک مبانی حقوقی حکم رشد و آثار آن بر اهلیت

در نظام حقوقی ایران، سن، عاملی تعیین کننده در اهلیت قانونی افراد به شمار می رود. اهلیت به معنای توانایی قانونی برای دارا شدن حق (اهلیت تمتع) و اجرای آن (اهلیت استیفاء) است. افراد زیر ۱۸ سال عموماً فاقد اهلیت کامل استیفاء شناخته می شوند و برای انجام بسیاری از امور حقوقی و اداری نیازمند دخالت یا اجازه ولی قهری (پدر و جد پدری) یا قیم خود هستند. اما در برخی موارد، قانون گذار راهی را برای تشخیص رشد فکری و عقلی اشخاص پیش از رسیدن به سن ۱۸ سالگی پیش بینی کرده که از آن با عنوان «حکم رشد» یاد می شود.

حکم رشد چیست و چه تفاوتی با سن قانونی دارد؟

حکم رشد، در واقع گواهی قضایی است که دادگاه خانواده، پس از احراز رشد فکری و توانایی اداره امور مالی و اداری توسط فرد زیر ۱۸ سال، آن را صادر می کند. این حکم نشان می دهد که فرد به بلوغ فکری و عقلی لازم برای تشخیص مصلحت و تصمیم گیری در امور خود دست یافته است. در واقع، هدف از صدور حکم رشد این است که محدودیت های ناشی از صغر سن، در مواردی که فرد از نظر فکری توانایی لازم را دارد، برداشته شود.

تفاوت اساسی حکم رشد با سن قانونی در این است که سن قانونی (۱۸ سال تمام) یک معیار عددی و ثابت است و به محض رسیدن فرد به این سن، اهلیت استیفاء وی به طور خودکار کامل می شود، صرف نظر از اینکه از نظر فکری چقدر رشد کرده باشد. اما حکم رشد، پیش از رسیدن به این سن، بر اساس بررسی های قضایی و روان شناختی (در صورت لزوم) صادر می شود و متکی بر «رشد عقلی و فکری» فرد است، نه صرفاً سن تقویمی او. بنابراین، ممکن است فردی ۱۶ ساله حکم رشد داشته باشد، در حالی که فرد دیگری ۱۷ ساله هنوز آن را دریافت نکرده باشد. این تفاوت در مبنا، آثار حقوقی متفاوتی را نیز به دنبال دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

بررسی اثرات حکم رشد بر اختیارات فرد زیر ۱۸ سال

صدور حکم رشد به معنای استقلال کامل حقوقی فرد زیر ۱۸ سال نیست و محدودیت هایی همچنان ممکن است وجود داشته باشد. این حکم به طور عمده بر اهلیت استیفاء در امور مالی و معاملاتی تمرکز دارد؛ به این معنی که فرد می تواند به تنهایی به انجام معاملات، اداره اموال، و حضور در محاکم برای پیگیری حقوق خود بپردازد. با این حال، در برخی امور، مانند ازدواج یا طلاق، حتی با وجود حکم رشد، همچنان نیاز به اذن ولی یا مرجع قانونی (دادگاه) وجود دارد. این موضوع نشان می دهد که قانون گذار میان انواع مختلف اهلیت و ماهیت حقوقی تصمیمات تفاوت قائل است.

در ارتباط با گذرنامه و خروج از کشور، جایگاه حکم رشد پیچیدگی های خاص خود را دارد. اصل بر این است که افراد زیر ۱۸ سال برای دریافت گذرنامه و همچنین برای خروج از کشور، نیازمند اذن ولی قهری یا قیم خود هستند. اما سوال اینجاست که آیا حکم رشد می تواند جایگزین این اذن شود؟ پاسخ این سوال، که در ادامه به تفصیل بررسی خواهد شد، به تفسیر ماده ۳۵ قانون گذرنامه و رویه های عملی بستگی دارد. به طور خلاصه، حکم رشد در برخی جنبه ها می تواند به استقلال فرد در زمینه گذرنامه کمک کند، اما در جنبه های دیگر، به ویژه برای اجازه خروج از کشور، ممکن است همچنان اذن ولی ضروری باشد.

شرایط و مدارک لازم برای درخواست گذرنامه با وجود حکم رشد

دریافت گذرنامه، چه برای افراد بالای ۱۸ سال و چه برای افراد زیر ۱۸ سال، مستلزم رعایت ضوابط و ارائه مدارک مشخصی است. با این حال، وجود حکم رشد، برخی از این ضوابط را برای افراد زیر ۱۸ سال تغییر می دهد و لزوم ارائه مدارک اضافی را ایجاب می کند. در این بخش، به بررسی دقیق شرایط عمومی و مدارک اختصاصی مورد نیاز برای دریافت گذرنامه با حکم رشد می پردازیم.

شرایط عمومی دریافت گذرنامه برای افراد زیر ۱۸ سال

پیش از پرداختن به جزئیات مربوط به حکم رشد، لازم است به مدارک و شرایط عمومی اشاره شود که برای تمامی متقاضیان گذرنامه، از جمله افراد زیر ۱۸ سال، ضروری است:

• ارائه اصل شناسنامه و کارت ملی: متقاضی (فرد زیر ۱۸ سال) باید اصل شناسنامه و در صورت لزوم، کارت ملی خود را ارائه دهد. همچنین، ارائه اصل شناسنامه و کارت ملی ولی قهری یا قیم نیز در فرآیند درخواست الزامی است، حتی اگر اذن او به صورت کتبی باشد.
• عکس بیومتریک: دو قطعه عکس ۶ در ۴ جدید (رنگی، تمام رخ، با زمینه سفید)، که مشخصات بیومتریک فرد را نشان دهد و مطابق با استانداردهای پلیس گذرنامه باشد. برای بانوان، رعایت حجاب کامل و عدم وجود آرایش غلیظ ضروری است.
• تکمیل دقیق فرم درخواست گذرنامه: این فرم در مراکز پلیس +۱۰ یا به صورت آنلاین قابل دسترسی است و باید با دقت کامل و بدون خط خوردگی تکمیل شود.
• پرداخت تعرفه های مصوب: شامل هزینه های دولتی، خدمات پلیس +۱۰ و سایر مبالغ مربوطه که از طریق دستگاه های کارتخوان موجود در مراکز پلیس +۱۰ قابل پرداخت است.

مدارک اختصاصی مربوط به حکم رشد

وجود حکم رشد، مدارک اختصاصی زیر را به فهرست بالا اضافه می کند که ارائه آن ها برای پیشبرد درخواست گذرنامه ضروری است:

• اصل و کپی حکم رشد قطعی صادر شده از دادگاه: این مهم ترین مدرک اختصاصی است. لازم است حکم رشد به صورت قطعی صادر شده باشد؛ به این معنی که مهلت تجدید نظرخواهی یا فرجام خواهی آن سپری شده و یا فرآیندهای قضایی مربوطه به طور کامل طی شده باشد. اعتبار و قطعیت حکم از اهمیت بالایی برخوردار است.
• اهمیت تصریح صلاحیت در حکم رشد: در برخی موارد، ممکن است اداره گذرنامه نیاز به این داشته باشد که حکم رشد صراحتاً به صلاحیت فرد برای انجام امور مربوط به گذرنامه یا حتی خروج از کشور اشاره کرده باشد. اگرچه رویه واحدی در این خصوص وجود ندارد و معمولاً حکم رشد عام کفایت می کند، اما در صورت بروز مشکل، ممکن است نیاز به مراجعه مجدد به دادگاه برای تکمیل یا تفسیر حکم باشد. این موضوع می تواند فرآیند را طولانی تر کند و لذا بررسی دقیق مفاد حکم رشد پیش از اقدام، توصیه می شود.

موضوع کلیدی: رضایت ولی قهری یا قیم؛ آیا با وجود حکم رشد همچنان ضروری است؟

این بخش، یکی از مهم ترین و پیچیده ترین ابهامات در مسیر گرفتن پاسپورت با حکم رشد است. پاسخ صریح و شفاف به این سوال نیازمند تفکیک میان «دریافت گذرنامه» و «اجازه خروج از کشور» است که در قانون گذرنامه به آن اشاره شده است.

طبق ماده ۳۵ قانون گذرنامه، برای افراد زیر ۱۸ سال، صدور گذرنامه و اجازه خروج از کشور نیازمند موافقت ولی قهری یا قیم است. اما در مورد پسران، با وجود حکم رشد، برای «دریافت گذرنامه» لزوماً نیازی به رضایت ولی نیست. در واقع، حکم رشد، اهلیت استیفاء پسر را در این زمینه اثبات می کند. با این حال، این استقلال در دریافت گذرنامه، لزوماً به معنای استقلال در «اجازه خروج از کشور» نیست. برای خروج از کشور، حتی با وجود حکم رشد، همچنان اذن ولی قهری یا قیم برای پسران زیر ۱۸ سال لازم است، مگر در موارد استثنایی که با حکم دادگاه صادر شود.

برای دختران زیر ۱۸ سال، وضعیت متفاوت است. حتی با وجود حکم رشد، هم برای «دریافت گذرنامه» و هم برای «اجازه خروج از کشور»، موافقت پدر یا جد پدری (ولی قهری) و در صورت عدم وجود آن ها، قیم، و در صورت ازدواج، همسر، الزامی است. این تفاوت در رویه، ریشه در ملاحظات قانونی و شرعی دارد که در قوانین مربوط به گذرنامه و احوال شخصیه بانوان گنجانده شده است.

در عمل، رویه های مختلفی در اداره گذرنامه و حتی در محاکم دیده می شود که گاهی منجر به سردرگمی متقاضیان می شود. برخی شعب پلیس +۱۰ یا اداره گذرنامه ممکن است با استناد به حکم رشد، صدور گذرنامه برای پسران را بدون رضایت ولی قهری انجام دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در این خصوص سخت گیری بیشتری داشته باشند و درخواست اذن ولی را حتی برای صدور گذرنامه نیز بنمایند. این تضادها لزوم آگاهی دقیق و در صورت لزوم، مشاوره حقوقی را دوچندان می کند.

نحوه اخذ رضایت نامه ولی قهری یا قیم، در مواردی که همچنان لازم است، به دو صورت کلی امکان پذیر است:

• حضور در دفاتر اسناد رسمی: ولی یا قیم می تواند با حضور در دفتر اسناد رسمی، رضایت نامه کتبی خود را برای دریافت گذرنامه و یا اجازه خروج از کشور تنظیم کند.
• حضور در اداره گذرنامه: در برخی موارد، حضور ولی یا قیم به همراه متقاضی در اداره گذرنامه یا مرکز پلیس +۱۰ برای ارائه رضایت نامه به صورت شفاهی یا کتبی و امضای فرم های مربوطه ضروری است.

سناریوهای خاص و راه حل ها

مواردی وجود دارد که شرایط عادی اخذ رضایت ولی قهری فراهم نیست. در این سناریوها، قانون گذار راهکارهایی را پیش بینی کرده است:

• در صورت فوت ولی قهری: اگر پدر و جد پدری فوت کرده باشند، قیم قانونی فرد زیر ۱۸ سال مسئولیت اذن را بر عهده خواهد داشت. در صورتی که قیمی منصوب نشده باشد، باید از طریق دادگاه اقدام به نصب قیم نمود.
• در صورت طلاق والدین و حضانت مادر: حتی با وجود حضانت مادر، ولی قهری (پدر) همچنان دارای ولایت است و اذن او برای دریافت گذرنامه و خروج از کشور، به خصوص برای دختران، ضروری است. مادر به تنهایی نمی تواند جایگزین اذن پدر شود، مگر اینکه با حکم دادگاه و با دلایل کافی، این اختیار به وی تفویض شده باشد.
• در صورت عدم دسترسی به ولی قهری یا امتناع وی از ارائه رضایت: در چنین مواردی که ولی قهری به هر دلیل در دسترس نیست یا بدون دلیل موجه از دادن رضایت امتناع می کند، فرد زیر ۱۸ سال (که حکم رشد دارد) یا مادر او می تواند از طریق دادستان یا دادگاه خانواده درخواست اذن کند. دادگاه با بررسی شرایط و احراز مصلحت فرد زیر ۱۸ سال، می تواند اجازه دریافت گذرنامه یا خروج از کشور را صادر کند. این فرآیند، یک راهکار قانونی مهم برای رفع بن بست های احتمالی است، اما خود نیازمند طی تشریفات قضایی و اثبات دلایل است.

مراحل گام به گام دریافت گذرنامه با حکم رشد

برای دریافت گذرنامه با وجود حکم رشد، طی کردن مراحل مشخصی ضروری است. این فرآیند از اخذ حکم رشد آغاز شده و تا دریافت نهایی گذرنامه ادامه می یابد. آگاهی از این مراحل، به کاهش زمان و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی کمک شایانی می کند.

گام اول: اقدام برای اخذ حکم رشد (در صورت عدم وجود)

در صورتی که فرد زیر ۱۸ سال هنوز حکم رشد قضایی را دریافت نکرده است، نخستین گام ضروری، اقدام برای اخذ این حکم است. این فرآیند به شرح زیر است:

• مراجعه به دادگاه خانواده: متقاضی (فرد زیر ۱۸ سال، با کمک وکیل یا ولی خود) باید با تنظیم دادخواست، به دادگاه خانواده محل اقامت خود مراجعه کرده و درخواست صدور حکم رشد را ارائه دهد.
• مدارک لازم برای اثبات رشد: برای اثبات رشد عقلی، دادگاه ممکن است مدارک و شواهد مختلفی را مطالبه کند. این مدارک می تواند شامل موارد زیر باشد:
  • مدارک هویتی: شناسنامه و کارت ملی متقاضی و ولی قهری.
  • گواهی پزشک قانونی: در برخی موارد، دادگاه جهت احراز رشد فکری، متقاضی را به پزشکی قانونی معرفی می کند تا گواهی لازم مبنی بر رشد عقلی و توانایی اداره امور مالی و اداری فرد صادر شود.
  • شهادت شهود: ارائه شهادت افراد مطلع و قابل اعتماد که می توانند رشد فکری و توانایی متقاضی را تأیید کنند.
  • مصاحبه قاضی: قاضی دادگاه به طور مستقیم با متقاضی مصاحبه کرده و با طرح سوالات مختلف، به سنجش میزان رشد فکری و تشخیص مصلحت او می پردازد.
• مدت زمان و فرآیند صدور حکم رشد: فرآیند صدور حکم رشد، بسته به شلوغی دادگاه و پیچیدگی پرونده، ممکن است چند هفته تا چند ماه به طول انجامد. پس از طی مراحل فوق و احراز رشد، دادگاه حکم رشد را صادر می کند که این حکم پس از طی مراحل قانونی و قطعیت، قابل ارائه به سایر مراجع خواهد بود.

گام دوم: مراجعه به مراکز پلیس +۱۰

پس از دریافت حکم رشد قطعی و جمع آوری سایر مدارک لازم، مرحله بعدی مراجعه به یکی از مراکز پلیس +۱۰ در سراسر کشور است:

• رزرو نوبت (در صورت لزوم): برخی مراکز پلیس +۱۰ ممکن است نیاز به رزرو نوبت قبلی داشته باشند. پیش از مراجعه، بهتر است از طریق وب سایت یا تماس تلفنی از این موضوع اطمینان حاصل کنید.
• تکمیل فرم های چاپی و آنلاین: در مرکز پلیس +۱۰، فرم های مربوط به درخواست گذرنامه در اختیار شما قرار می گیرد که باید با دقت و بدون اشتباه تکمیل شوند. همچنین ممکن است نیاز به تکمیل اطلاعات در سامانه های آنلاین نیز باشد.
• ارائه دقیق و کامل کلیه مدارک: کلیه مدارک هویتی (شناسنامه و کارت ملی متقاضی و ولی/قیم)، حکم رشد قطعی، عکس بیومتریک و در صورت لزوم، رضایت نامه ولی قهری یا قیم را به مسئول مربوطه ارائه دهید. نقص در مدارک می تواند باعث معطلی یا رد درخواست شود.
• انگشت نگاری و احراز هویت: متقاضی باید مراحل انگشت نگاری و احراز هویت را در مرکز پلیس +۱۰ انجام دهد. این مرحله برای ثبت اطلاعات بیومتریک و اطمینان از هویت فرد ضروری است.
• پرداخت هزینه های مربوطه: کلیه هزینه های دولتی و خدمات پلیس +۱۰ باید از طریق دستگاه کارتخوان موجود در مرکز پلیس +۱۰ پرداخت شود. فیش های واریزی را تا پایان فرآیند صدور گذرنامه نزد خود نگه دارید.

گام سوم: پیگیری و دریافت گذرنامه

پس از ارائه درخواست و مدارک در پلیس +۱۰، مرحله نهایی پیگیری و دریافت گذرنامه است:

• مدت زمان معمول بررسی، صدور و ارسال گذرنامه: معمولاً پس از تکمیل مراحل در پلیس +۱۰، گذرنامه بین ۷ تا ۱۵ روز کاری صادر و از طریق پست به آدرس متقاضی ارسال می شود. با این حال، در برخی موارد خاص، این زمان ممکن است کوتاه تر یا طولانی تر شود.
• روش های پیگیری وضعیت درخواست: متقاضیان می توانند وضعیت درخواست گذرنامه خود را از طریق سامانه های پیامکی پلیس (معمولاً با ارسال کد ملی به شماره مشخص) یا از طریق وب سایت های مربوطه پیگیری کنند. اطلاعات دقیق تر در زمان درخواست توسط پلیس +۱۰ ارائه خواهد شد.
• نحوه تحویل گذرنامه به متقاضی: گذرنامه از طریق پست به آدرس ثبت شده در فرم درخواست ارسال می شود. هنگام تحویل، معمولاً نیاز به امضای گیرنده و ارائه کارت شناسایی است. در مورد افراد زیر ۱۸ سال، ممکن است گذرنامه به ولی یا قیم تحویل داده شود، یا در صورت تشخیص، به خود فرد دارای حکم رشد.

چالش ها و نکات مهم

با وجود اینکه دریافت گذرنامه با حکم رشد یک امکان قانونی است، اما این فرآیند می تواند با چالش ها و موانعی نیز همراه باشد. آگاهی از این چالش ها و راهکارهای مقابله با آن ها، شانس موفقیت در این فرآیند را به طور چشمگیری افزایش می دهد.

مهم ترین ایرادات رایج در رد یا تعویق پرونده گذرنامه

برخی از دلایل رایج که ممکن است منجر به رد یا تعویق در صدور گذرنامه شوند، عبارتند از:

• نقص مدارک یا عدم وضوح اطلاعات: ارائه مدارک ناقص، کپی های ناخوانا، عکس نامنطبق با استانداردها یا هرگونه ابهام در اطلاعات هویتی می تواند فرآیند را متوقف کند.
• مشکلات در حکم رشد: اگر حکم رشد قطعی نباشد، یا در مفاد آن ابهام وجود داشته باشد (به عنوان مثال، صراحتاً به صلاحیت فرد در امور اداری یا مالی اشاره نکرده باشد)، ممکن است اداره گذرنامه آن را نپذیرد و درخواست را عودت دهد.
• ابهامات در رضایت نامه ولی/قیم یا عدم تطابق آن: اگر رضایت نامه ولی یا قیم (در مواردی که لازم است) به درستی تنظیم نشده باشد، یا امضای آن با نمونه امضای ثبت شده مغایرت داشته باشد، پرونده با مشکل مواجه خواهد شد. همچنین، اگر ولی قهری بیش از یک نفر باشد و رضایت همه لازم باشد و فراهم نشود، مشکل ایجاد می شود.
• اشتباه در تکمیل فرم ها: کوچک ترین اشتباه در پر کردن فرم های درخواست، به خصوص در بخش های مربوط به اطلاعات هویتی یا آدرس، می تواند به تأخیر در صدور گذرنامه منجر شود.
• منع قانونی خروج از کشور: در صورتی که فرد دارای منع قانونی خروج از کشور باشد (به دلیل پرونده قضایی، بدهی، یا سایر محدودیت های قانونی)، حتی با وجود حکم رشد و گذرنامه، اجازه خروج به وی داده نخواهد شد.

راهکارهای افزایش شانس پذیرش درخواست

برای افزایش احتمال موفقیت در فرآیند درخواست گذرنامه با حکم رشد، رعایت نکات زیر بسیار مهم است:

• مشاوره حقوقی قبل از اقدام: بهترین راهکار، مشاوره با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در امور خانواده و گذرنامه است. وکیل می تواند مدارک شما را بررسی کند، از کامل و صحیح بودن حکم رشد اطمینان حاصل کند و در صورت وجود ابهام، راهنمایی های لازم را ارائه دهد. این امر به ویژه در مواردی که ولی قهری تمایل به رضایت ندارد یا در دسترس نیست، بسیار حیاتی است.
• دقت مضاعف در جمع آوری و ارائه مدارک: پیش از مراجعه به پلیس +۱۰، تمامی مدارک مورد نیاز را با دقت بررسی کرده و از کامل بودن و صحت آن ها اطمینان حاصل کنید. از هر مدرک چندین کپی تهیه کنید.
• آگاهی از آخرین تغییرات قوانین و رویه ها: قوانین و آیین نامه ها ممکن است تغییر کنند یا رویه های اداری به روز شوند. همواره سعی کنید اطلاعات خود را از منابع معتبر و رسمی به روز نگه دارید.
• بررسی صحت و کامل بودن حکم رشد از سوی دادگاه: پس از دریافت حکم رشد، اطمینان حاصل کنید که این حکم قطعی شده و هیچ گونه ابهامی در مفاد آن وجود ندارد و به طور شفاف اهلیت فرد را در امور مربوطه تأیید می کند. در صورت نیاز، از دادگاه صادرکننده حکم، درخواست گواهی قطعیت کنید.

آیا پس از صدور گذرنامه، برای خروج از کشور نیاز به اجازه جداگانه است؟

این یک نکته بسیار مهم و تفکیک ناپذیر است که باید به آن توجه ویژه داشت. همانطور که پیشتر اشاره شد، «صدور گذرنامه» و «اجازه خروج از کشور» دو مفهوم مجزا با شرایط قانونی متفاوت هستند. حتی اگر با حکم رشد موفق به دریافت گذرنامه شوید، این امر به معنای داشتن اجازه قطعی برای خروج از کشور نیست.

برای افراد زیر ۱۸ سال، چه پسر و چه دختر (حتی با وجود حکم رشد)، برای هر بار خروج از کشور، نیاز به اجازه ولی قهری (پدر یا جد پدری) یا قیم وجود دارد. این اجازه می تواند به صورت کتبی و رسمی و با اعتبار زمانی و تعداد دفعات مشخص تنظیم شود. در مورد دختران زیر ۱۸ سال، این شرط حتی با حکم رشد نیز برقرار است و در صورت ازدواج، علاوه بر ولی قهری، اجازه همسر نیز برای خروج از کشور ضروری است.

نقش حکم رشد در این مرحله محدودتر است؛ حکم رشد اهلیت فرد را برای درخواست و دریافت گذرنامه تقویت می کند (بخصوص برای پسران)، اما به طور کلی، اجازه خروج از کشور را به صورت مستقل از ولی یا قیم به فرد نمی دهد. در مواردی که ولی یا قیم از دادن اجازه خروج امتناع کند یا در دسترس نباشد، متقاضی (فرد دارای حکم رشد) می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و اثبات مصلحت خود برای خروج از کشور، درخواست اذن از دادگاه نماید. دادگاه با بررسی شرایط، می تواند به جای ولی قهری، اجازه خروج را صادر کند.

بنابراین، برای برنامه ریزی سفر، علاوه بر اطمینان از اعتبار گذرنامه و داشتن ویزای لازم (در صورت لزوم)، باید از داشتن اجازه خروج معتبر از سوی ولی قهری یا قیم (یا حکم دادگاه در صورت امتناع) نیز اطمینان حاصل کنید.

نتیجه گیری

دریافت گذرنامه برای افراد زیر ۱۸ سال دارای حکم رشد قضایی، فرآیندی کاملاً عملی و امکان پذیر است، اما همانطور که در این مقاله به تفصیل بیان شد، این مسیر با پیچیدگی ها و الزامات قانونی خاصی همراه است. پاسخ نهایی به پرسش کلیدی آیا با حکم رشد می توان پاسپورت گرفت؟ بله است، اما با این قید مهم که اهلیت ناشی از حکم رشد در خصوص «دریافت گذرنامه» برای پسران زیر ۱۸ سال قوی تر از دختران است و در هر دو جنس، برای «خروج از کشور» همچنان در اغلب موارد، اذن ولی قهری یا قیم ضروری خواهد بود.

درک دقیق تفاوت های حقوقی میان صدور گذرنامه و اجازه خروج از کشور، آشنایی کامل با مدارک و شرایط مورد نیاز، و همچنین آگاهی از راهکارهای قانونی برای رفع موانع احتمالی، از اهمیت بالایی برخوردار است. در نهایت، توصیه می شود برای پیشگیری از هرگونه خطا یا تأخیر در فرآیند، به ویژه در شرایط پیچیده مانند عدم دسترسی به ولی یا امتناع وی از رضایت، حتماً از مشاوره یک وکیل متخصص در امور خانواده و گذرنامه بهره مند شوید. آگاهی، دقت و پیگیری صحیح، رمز عبور از این مراحل و دستیابی به هدف، یعنی دریافت گذرنامه و امکان سفر است.