چرا غلامحسین بنان در بچگی به «غلام بادمجان» معروف بود؟ / بنان تصنیف خوب از نگاهش را معرفی کرد
به گزارش خبرگزاری مجله عصر نو، در آخرین روزهای اردیبهشت 1333 خبرنگار اطلاعات هفتگی به سراغ غلامحسین بنان خواننده ی سرشناس موسیقی سنتی رفت تا با او درباره ی زندگی حرفه ای اش به گفت وگو بنشیند. آن چه در پی می خوانید چکیده ی گزارش او از این دیدار است که در اطلاعات هفتگی مورخ 24 اردیبهشت 1333 منتشر شد:
41 سال پیش، در یکی از کوچه های خلوت و خوش منظره ی خیابان با صفای عین الدوله، غلامحسین خان بنان به دنیا آمد و به قول خودش از روزی که دست چپ و راست خود را شناخت و صدای آدمیزاد را از نوای سایر مخلوقات تشخیص داد گوشش با آهنگ آواز و نغمه ی ساز خو گرفت. زیرا پدرش مرحوم کریم خان بنان الدوله با وجود گرفتاری هایی که به سبب کار مهم و پرمسیولیت دولتی خویش داشت، گاهگاهی با عده ای از اهل ذوق و هنر محفل انس خودمانی برپا می کرد و هم آهنگ با استادان موسیقی آن زمان خودش نیز آوازی می خواند و دخترانش با وجود حجاب و درگیری سخت آن ایام، نزد مرتضی خان نی داود تار مشق می کردند و مادر غلامحسین خان، خانم شرف السلطنه، دختر مرحوم محمدتقی میرزا رکن الدوله برادر ناصرالدین شاه از دوستداران و شیفتگان هنر و به خصوص موسیقی بود و خوب پیانو می نواخت.
مرحوم بنان الدوله، هرچند شب یک بار عده ای از هنرمندان آن زمان و از جمله مرحوم ضیاءالذاکرین و آقای ناصر سیف را که هر دو از معروف ترین خوانندگان زمان خود بودند به منزل خویش دعوت می کرد. در این مجالس همیشه غلامحسین خان نیز در گوشه ای می نشست و ساعت ها بی حرکت و ذوق زده چشم به دهان و گوش به آواز ایشان می دوخت و هنوز مهمانان پا از پاشنه ی در حیاط بیرون نگذاشته بودند که خود را به اتاق خلوتی می رساند و آن چه را که از ایشان شنیده و در خاطرش مانده بود در تنهایی زمزمه می کرد و روزها هنگامی که مرتضی خان نی داود به منزل آن ها می آمد و خواهرانش از پشت پرده مشق تار می کردند او نیز لای پرده می ایستاد و حرف ها و دستورهای استاد را با علاقه گوش می داد و به دقت به خاطر می سپرد و روز بعد که همشیره ها در موقع تمرین دچار اشکال یا اشتباهی می شدند او اشتباه آن ها را تصحیح می کرد و هر وقت که چشم پدر را دور می دید از خواهران هنرمندش خواهش می کرد پنجه تاری برایش بزنند تا او بتواند آوازی را که شب پیش دزدکی از ضیاءالذاکرین یا سیف آموخته است همراه ساز بخواند.
غلامحسین خان بنان در چنین خانواده و محیطی پرورش می یافت و بزرگ می شد ولی مرحوم بنان الدوله همان قدر که به آواز و موسیقی و صدای خوب که خودش نیز از آن بهره ی بسیار داشت علاقه مند بود دلش می خواست پسرش در ادبیات عربی و فرانسه استاد شود و غلامحسین خان نیز تا آن جا که میسر بود در برآوردن آرزوی پدر می کوشید اما این موضوع مانع از آن نمی شد که وقت و بی وقت در ضمن حاضر کردن درس صرف و نحو ناگهان زیر آواز نزند و یا دور از چشم پدر در خفا زمزمه ای ساز نکند.
کم کم غلامحسین خان آن قدر آواز خواند که بالاخره یک روز صدایش به گوش پدرش رسید. مرحوم بنان الدوله که تا آن روز تصور نمی کرد واقعا پسرش صدا و استعدادی و آوازی داشته باشد، وقتی این صدا را شنید فکری کرد و روز بعد که مرتضی خان نی داود آمد به او گفت خواهش می کنم از این به بعد وقتی مشق تار دخترها تمام شد قدری هم با غلامحسین آواز کار کند. در این موقع آقای بنان یازده ساله بود. بنان مقدمات آواز و ردیف ها را نزد نی داود آموخت و خوشبختانه بر خلاف بسیاری از کسانی که از بچگی آواز می خوانند، بعد از تکلیف شدن نیز صدایش خراب نشد.
بعد از نی داود، بنان با استادان دیگری نیز کار کرد و از هر خرمن خوشه ای اندوخت… اما هیچ یک از این استادان هنرمند، آن که بنان در جست وجویش بود نبود و روزی که بنان با آقای خالقی آشنا شد حس کرد که گمشده ی خود را یافته است.
بنان تمام شهرت و بیش از نیمی از هنر خویش را مرهون زحمات آقای خالقی می داند. خودش می گوید: «خالقی استاد من است اما من هم چنان که هر شاگرد قدرشناسی استاد بزرگوار و هنرمند خود را دوست می دارد، خالقی را دوست نمی دارم علاقه ی من نسبت به این مرد شریف و بزرگوار از مرحله ی دوستی گذشته و به درجه ی عشق رسیده است. حالا دیگر من عاشق خالقی هستم…»
شما تاکنون آواز دل نشین بنان را شنیده اید؟… دیده اید که بنان علاوه بر استادی و مهارت خاصی که در خواندن آوازها و تصنیف های دشوار (و صد درصد ایرانی) دارد، چه ذوق و سلیقه ای نیز در انتخاب اشعاری که می خواند به کار می برد! علت این موضوع آن است که بنان بر خلاف عده ای از خوانندگان هر وقت کار یا تمرینی نداشته باشد مطالعه می کند، کتاب می خواند و مثل سال هایی که در مدرسه ی «ایرانشهر» و دبیرستان نظام و مدرسه ی متوسط، فردوسی مروی درس می خواند و در عین حال هم درس می داد، غزلیات حافظ و سعدی را از حفظ می کند… بنان آن قدر شیفته و مرید حافظ است که ده سال پیش در سی ویک سالگی برای آن که بهتر معنی اشعار حافظ را درک کند شروع به خواندن عرفان کرد و یک سال و نیم مثل طلاب و بچه مکتبی های قدیم روی کتاب های پرپیچ وخم و پر از حاشیه افتاد تا توانست چیزی از این رشته بفهمد…
بنان از سال 1320 در رادیو تهران شروع به خوانندگی کرد و هنگامی که انجمن موسیقی ملی به همت آقای خالقی و خود او و عده ای دیگر تاسیس شد و ارکستر بزرگ انجمن برای دادن کنسرت به رادیو تهران دعوت شد، بنان نیز منحصرا در برنامه های آن شرکت کرد و اکنون نیز، علاوه بر هفته ای چند ساعت درس آوازی که در هنرستان موسیقی ملی می دهد، از پروپاقرص ترین اعضا و موسسین انجمن و شرکت کنندگان در کلیه ی کنسرت ها و برنامه های رادیویی ارکستر انجمن است. زیرا گذشته از همه چیز دو نفر مشوق معبود حقیقی بنان نیز در این ارکستر شرکت دارند. یکی از این دو چنان که گفتیم آقای خالقی رهبر ارکستر است و دیگری استاد صبا ویولونیست معروف هنرمند آن.
بنان وقتی اسم صبا را می آورد از نگاه و لحن سخن و حرکات سر و چشمش. تحسین و احترام می بارد و می گوید: «صبا استاد مسلم ویلن در ایران است.»
اتفاقا استاد صبا نیز در میان خوانندگان برای هیچ کدام به اندازه ی بنان ارزش قایل نیست.
بنان اکنون دو فرزند دارد: گیتی 13 ساله و بیژن 3 ساله ولی حالا فقط بیژن پیوسته با پدر خود به سر می برد و از شیطنت هایی که نمونه ای از شیطنت های دوران بچگی خود غلامحسین خان است پدر هنرمندش را به عذاب می آورد و بی چاره می کند. گیتی دختر بنان با مادرش که خواهر آقای کلنل وزیری است و چهار سال پیش بعد از 12 سال زندگی از بنان جدا شد به سر می برد و هفته ای یک روز با او به دیدن پدر می آید و یا بنان با یک بغل پر از هدایای گوناگون نزد او می رود وقتی درباره ی علت جدایی بنان و همسر اولش از او سوال کردم فکری کرد و گفت: «اخلاق مان با هم سازگار نبود. خانمم در عین آن که مثل تمام افراد فامیل وزیری بسیار هنرمند و کدبانو و مهربان بود خیلی زود از کوره درمی رفت، عصبی می شد و چون من طبعا آدم خون سردی هستم، خودش بیش تر رنج می کشید. سرانجام برای آن که به این رنج و عذاب خاتمه بدهیم تصمیم گرفتیم در کمال صلح و صفا از یکدیگر جدا بشویم و جدا شدیم.»
بنان بعد از این جدایی تمام زندگی خود را که در طی سال ها فراهم آورده بود در اختیار دختر عزیزش گیتی گذاشت و سپس از نو به تشکیل زندگی تازه ای پرداخت. مبل و اثاثیه ی جدید تهیه کرد، فرش نو خرید و خانه ی تازه ای اجاره نمود و برای آن که سری «تازه ها» از هر حیث کامل باشد همسر تازه ای نیز اختیار کرد که بیژن شیطان ثمره ی آن ازدواج است. اما بنان نیز همان طور که پدرش نمی خواست پسرش خواننده بشود میل ندارد بیژن در این رشته وارد شود. دلش می خواهد زنده باشد و روزی آقای دکتر بیژن خان بنان را طبیب معروف و زبردستی ببیند که شاید گاهی در تنهایی آوزاکی هم می خواند!
بنان در میان خوراکی ها عاشق بادمجان است. در بچگی هم مثل حالا آن قدر به بادمجان علاقه داشت که مادرش اسم او را «غلام بادمجان» گذاشته بود و هر سال مقداری بادمجان خشک می کرد تا در زمستان هم برای پسر عزیز دردانه اش خورش بادمجان بپزد. بنان روزگاری از علاقه مندان شمشیربازی و مشت زنی بود ولی حالا دیگر به قول خودش موسیقی جای همه چیز را در دلش گرفته زندگی او در حقیقت وقف هنرش شده است.
از بنان پرسیدم: «به عقیده ی شما تصنیف خوب یعنی چه؟» خندید و گفت: «یعنی تصنیفی که آهنگش را یا آقای کلنل وزیری یا آقای خالقی ساخته باشند و شعرش را هم حتما آقای رهی معیری گفته باشد و اگر این تصنیف در دستگاه شور هم باشد که دیگر نور علی نور است.»
25957
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "چرا غلامحسین بنان در بچگی به «غلام بادمجان» معروف بود؟ / بنان تصنیف خوب از نگاهش را معرفی کرد" هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "چرا غلامحسین بنان در بچگی به «غلام بادمجان» معروف بود؟ / بنان تصنیف خوب از نگاهش را معرفی کرد"، کلیک کنید.