نمونه اقرار نامه ابراء مهریه: راهنمای جامع تنظیم سند رسمی و نکات حقوقی

ابراء مهریه به معنای بخشیدن تمام یا قسمتی از مهریه توسط زوجه است که ذمه زوج را از پرداخت آن بری می کند و یکی از اسناد حقوقی مهم در حوزه روابط مالی زوجین، به ویژه در زمان جدایی، محسوب می شود. این اقدام حقوقی، که در قالب نمونه اقرار نامه ابراء مهریه رسمی می یابد، نیازمند دقت و آگاهی کامل از تبعات قانونی آن است تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.

مهریه، که طبق ماده 1082 قانون مدنی به محض وقوع عقد نکاح، حق قانونی و مالی زن محسوب می شود، می تواند به طرق مختلفی از جمله ابراء، بذل یا صلح مورد تصرف زوجه قرار گیرد. در میان این روش ها، ابراء مهریه دارای ویژگی ها و آثار حقوقی منحصربه فردی است که شناخت دقیق آن ها برای هر دو طرفین ازدواج، به خصوص زوجه، از اهمیت بالایی برخوردار است. تنظیم یک سند رسمی و معتبر برای اقرارنامه ابراء مهریه، نه تنها اعتبار حقوقی لازم را به این عمل می بخشد، بلکه مانع از هرگونه ادعا یا منازعه احتمالی در آتی می گردد. سند رسمی اقرارنامه ابراء مهریه، یک سند لازم الاجرا و غیرقابل انکار است که در محاکم قضایی از قدرت اثباتی بالایی برخوردار است.

این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و تخصصی، به بررسی دقیق مفهوم ابراء مهریه، تفاوت های آن با بذل و صلح، شرایط قانونی صحت آن، نکات حیاتی پیش از تنظیم سند و عواقب حقوقی آن می پردازد. همچنین، دو نمونه اقرارنامه ابراء مهریه – یکی برای ابراء تمامی مهریه و دیگری برای ابراء مهریه و سایر حقوق مالی ناشی از زوجیت – ارائه خواهد شد تا مخاطبان بتوانند با ساختار و محتوای این اسناد آشنا شوند. هدف نهایی، توانمندسازی افراد برای درک کامل فرآیند ابراء مهریه و تهیه نمونه سند مطمئن و قانونی است.

ابراء مهریه از منظر حقوقی: تعریف و تمایز با مفاهیم مشابه

ابراء مهریه یک عمل حقوقی یک طرفه (ایقاع) است که به موجب آن زوجه، با اراده و قصد آزادانه خود، از حق مطالبه مهریه دست می کشد و ذمه زوج را از پرداخت آن بری می کند. این عمل حقوقی تحت ماده 289 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرد که بیان می دارد: ابراء عبارت از این است که داین از حق خود به اختیار صرف نظر نماید. ماهیت ایقاعی ابراء به این معناست که برای تحقق آن، نیازی به قبول زوج نیست و به صرف اراده و اعلام زوجه، دین مهریه از عهده زوج ساقط می شود.

ماهیت ایقاعی و غیرقابل رجوع بودن ابراء

یکی از مهم ترین ویژگی های ابراء مهریه، غیرقابل رجوع بودن آن است. زمانی که زوجه مهریه خود را ابراء می کند، این اقدام به صورت قطعی و لازم الاجرا تلقی می شود و او دیگر نمی تواند از این تصمیم خود بازگردد یا مجدداً مهریه را مطالبه کند. این تفاوت اساسی، ابراء را از سایر اشکال بخشش مهریه متمایز می سازد و بر اهمیت دقت و تأمل پیش از انجام آن تأکید می کند.

تفاوت ابراء با بذل مهریه

هرچند بذل مهریه نیز به معنای بخشش مهریه است، اما تفاوت های حقوقی عمده ای با ابراء دارد. بذل مهریه معمولاً در چارچوب عقد خلع یا مبارات اتفاق می افتد که در آن زوجه با کراهت از زوج، مالی (مهریه یا معادل آن) را به او می بخشد تا طلاق صورت گیرد. در طلاق خلع و مبارات، زوجه در مدت عده طلاق، حق رجوع به مال بذل شده را دارد و در صورت رجوع، طلاق بائن به طلاق رجعی تبدیل شده و زوج نیز حق رجوع به زوجه را پیدا می کند. اما در ابراء، همانطور که ذکر شد، هیچ حق رجوعی برای زوجه وجود ندارد، حتی در طول عده.

تفاوت ابراء با صلح مهریه

صلح مهریه نیز یکی دیگر از راه های بخشش یا تعدیل مهریه است که بر خلاف ابراء، یک عقد محسوب می شود. در عقد صلح، زوجه مهریه خود را در ازای دریافت عوض یا بدون عوض به زوج صلح می کند. ماهیت عقدی صلح به طرفین این امکان را می دهد که شروط مختلفی از جمله شرط فسخ یا رجوع را در آن بگنجانند. به عنوان مثال، ممکن است زوجه مهریه خود را در ازای حق حضانت فرزندان صلح کند و شرط شود که اگر زوج به تعهدات خود عمل نکرد، زوجه حق فسخ صلح نامه را داشته باشد. این امکان انعطاف پذیری در صلح، آن را از ابراء متمایز می سازد.

تمایز دقیق میان ابراء، بذل و صلح مهریه از اهمیت حیاتی برخوردار است؛ چرا که هر یک از این اعمال حقوقی، پیامدها و آثار قانونی خاص خود را در پی دارند و انتخاب نادرست می تواند به تضییع حقوق یکی از طرفین منجر شود. ابراء به دلیل ماهیت ایقاعی و غیرقابل رجوع بودن، نیازمند دقت و آگاهی بیشتری است.

چرا اقرارنامه ابراء مهریه؟

نقش اقرارنامه در عمل ابراء مهریه، ایجاد یک مستند حقوقی محکم و انکارناپذیر است. از آنجا که مهریه معمولاً در یک سند رسمی (عقدنامه) قید شده است، برای اسقاط آن نیز نیاز به یک سند رسمی داریم تا در محاکم قضایی و ادارات ثبت، به راحتی قابل استناد باشد. اقرارنامه ابراء مهریه سندی است که زوجه به موجب آن صراحتاً به بخشش مهریه اقرار کرده و از هرگونه مطالبه آتی صرف نظر می کند. این سند، ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری کرده و از بروز هرگونه اختلاف نظر یا دعوای حقوقی در آینده جلوگیری می نماید.

ارکان و شرایط صحت حقوقی اقرارنامه ابراء مهریه

برای اینکه اقرارنامه ابراء مهریه از اعتبار حقوقی کافی برخوردار باشد و آثار قانونی خود را به طور کامل ایجاد کند، باید شرایط و ارکان خاصی رعایت شود. عدم وجود هر یک از این شرایط می تواند منجر به ابطال یا بی اعتباری اقرارنامه گردد و در نتیجه، زوجه همچنان حق مطالبه مهریه را داشته باشد.

اهلیت زوجه

یکی از مهم ترین شرایط برای صحت ابراء مهریه، داشتن اهلیت قانونی توسط زوجه است. اهلیت شامل سه عنصر اصلی بلوغ، عقل و رشد می شود:

• بلوغ: طبق قانون مدنی ایران، سن بلوغ برای دختران 9 سال تمام قمری است. بنابراین، زوجه در زمان ابراء باید به این سن رسیده باشد.

• عقل: زوجه باید در سلامت کامل عقلی باشد و بتواند معنا و مفهوم عمل حقوقی ابراء و پیامدهای آن را درک کند. افراد مجنون یا سفیه (کسانی که توانایی اداره اموال خود را ندارند) فاقد اهلیت عقلی برای انجام این گونه معاملات هستند.

• رشد: رشد به معنای توانایی اداره اموال و تشخیص مصلحت در امور مالی است. اگرچه سن بلوغ برای دختران 9 سال قمری است، اما برای انجام اعمال حقوقی مالی، علاوه بر بلوغ، نیازمند اذن ولی قهری یا قیم (برای افراد کمتر از 18 سال شمسی) و یا اخذ گواهی رشد از دادگاه است. این گواهی تأیید می کند که زوجه با وجود سن پایین تر از 18 سال، از نظر عقلی به مرحله ای رسیده که می تواند امور مالی خود را اداره کند.

بنابراین، زوجه ای که قصد ابراء مهریه را دارد، باید عاقل و بالغ باشد و اگر زیر 18 سال تمام شمسی است، باید گواهی رشد نیز ارائه دهد. لازم به ذکر است که اهلیت زوج برای صحت ابراء مهریه شرط نیست، زیرا ابراء یک ایقاع است و نیاز به قبول مدیون (زوج) ندارد.

قصد و رضای آزادانه

اقرارنامه ابراء مهریه تنها در صورتی صحیح است که زوجه با قصد و رضای کامل و بدون هیچ گونه اکراه، اجبار، تدلیس یا اشتباه اقدام به آن نماید. این شرط به طور مستقیم با اعتبار اراده زوجه ارتباط دارد:

• عدم اکراه و اجبار: زوجه نباید تحت فشار روحی، جسمی یا تهدید برای ابراء مهریه قرار گرفته باشد. حضور در دفتر اسناد رسمی و اظهار اراده صریح و آزادانه در حضور سردفتر، یکی از راه های احراز این شرط است.

• عدم تدلیس و اشتباه: تدلیس به معنای فریب دادن زوجه برای ابراء مهریه است و اشتباه نیز زمانی رخ می دهد که زوجه در ماهیت یا آثار حقوقی ابراء دچار سوءتفاهم شده باشد. سردفتر اسناد رسمی وظیفه دارد تا مفاد سند و تبعات حقوقی آن را به طور کامل برای زوجه توضیح دهد تا اطمینان حاصل شود که ابراء با آگاهی کامل صورت می گیرد.

در صورت اثبات اکراه، تدلیس یا اشتباه، اقرارنامه ابراء مهریه قابل ابطال خواهد بود.

مشروعیت موضوع

موضوع ابراء، یعنی مهریه، باید از نظر شرعی و قانونی مشروع باشد. از آنجا که مهریه خود یک حق مشروع و قانونی است، این شرط معمولاً در مورد آن برقرار است. اما هرگونه هدف غیرقانونی یا نامشروع پشت پرده ابراء، می تواند به اعتبار آن لطمه وارد کند. برای مثال، اگر ابراء مهریه به منظور فرار از دین یا ارتکاب جرم دیگری باشد، ممکن است باطل شناخته شود.

شفافیت و وضوح در سند

سند اقرارنامه ابراء مهریه باید به وضوح و بدون هیچ ابهامی تنظیم شود. این شفافیت شامل موارد زیر است:

• میزان ابراء: باید به صراحت مشخص شود که آیا تمامی مهریه ابراء می شود یا تنها بخشی از آن. در صورت ابراء بخشی از مهریه، مقدار دقیق آن (مثلاً چند سکه از چند سکه، یا مبلغ معین از وجه نقد) باید ذکر گردد.

• نوع مهریه: اگر مهریه از انواع مختلفی (مانند سکه، وجه نقد، مال معین) تشکیل شده است، باید به وضوح مشخص شود که کدام بخش از مهریه ابراء می گردد.

• صراحت در سلب حق: متن سند باید به گونه ای باشد که هیچ شک و شبهه ای در مورد سلب حق مطالبه مهریه از زوجه در آینده باقی نماند.

رعایت این شرایط نه تنها اعتبار حقوقی اقرارنامه ابراء مهریه را تضمین می کند، بلکه از بروز دعاوی و اختلافات حقوقی بعدی نیز جلوگیری می نماید.

ملاحظات حیاتی پیش از تنظیم و امضای اقرارنامه ابراء مهریه

اقدام به ابراء مهریه، تصمیمی سرنوشت ساز و دارای پیامدهای حقوقی غیرقابل بازگشت است. از این رو، زوجه باید با آگاهی کامل و در نظر گرفتن تمامی جوانب، قدم در این مسیر بگذارد. توجه به نکات زیر پیش از هرگونه اقدامی، ضروری است:

ماهیت غیرقابل رجوع ابراء: بزرگترین و مهم ترین نکته

همانطور که پیش تر اشاره شد، ابراء مهریه عملی ایقاعی و لازم است، به این معنی که پس از تحقق و تنظیم سند، زوجه هیچ گونه حق رجوع و عدول از آن را نخواهد داشت. این نکته کلیدی ترین تفاوت ابراء با بذل مهریه در طلاق خلع است که در آن زوجه می تواند در عده از بذل خود رجوع کند. ابراء مهریه به مثابه ساقط کردن یک دین به صورت دائمی است و هیچ راهی برای احیای آن پس از امضا و ثبت رسمی وجود نخواهد داشت. بنابراین، زوجه باید با درک کامل این موضوع، آینده مالی خود را نیز مدنظر قرار دهد و از هرگونه تصمیم عجولانه یا تحت فشار پرهیز کند. این تصمیم می تواند عواقب مالی جدی و طولانی مدت برای زوجه به همراه داشته باشد.

مشاوره حقوقی تخصصی: ضرورتی غیرقابل انکار

پیچیدگی های حقوق خانواده و ابعاد مختلف ابراء مهریه، اهمیت مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده را دوچندان می کند. وکیل می تواند تمامی جوانب قانونی، مزایا و معایب، و تبعات احتمالی ابراء مهریه را برای زوجه تبیین کند. مشاوره حقوقی پیش از هر اقدامی، به زوجه کمک می کند تا با دیدی باز و اطلاعات کامل، بهترین تصمیم را اتخاذ نماید و از تضییع حقوق خود جلوگیری کند. وکیل همچنین می تواند در بررسی دقیق متن اقرارنامه و اطمینان از صحت و جامعیت آن کمک شایانی کند.

اهمیت سند رسمی در اعتبار اقرارنامه ابراء مهریه

گرچه سند عادی ابراء مهریه نیز بین طرفین معتبر است، اما در محاکم قضایی و ادارات ثبت، سند رسمی از قدرت اثباتی و اجرایی به مراتب بالاتری برخوردار است. مهریه در عقدنامه که یک سند رسمی است، قید می شود؛ لذا برای اسقاط این حق، تنظیم یک سند رسمی ابراء مهریه در دفاتر اسناد رسمی توصیه اکید می شود.

• برتری سند رسمی: سند رسمی در برابر انکار و تردید مصون است و نیازی به اثبات اصالت ندارد، در حالی که سند عادی ممکن است در معرض انکار، تردید یا جعل قرار گیرد و اثبات اصالت آن زمان بر و دشوار باشد.

• سرعت در اجرا: در صورت وجود اجرائیه مهریه، با ارائه سند رسمی ابراء مهریه، می توان به سرعت نسبت به توقیف عملیات اجرایی، رفع توقیف از اموال زوج و رفع ممنوع الخروجی او اقدام کرد. اما برای سند عادی، نیاز به طرح دعوا در دادگاه و اثبات صحت آن است.

به این دلایل، برای اطمینان از اعتبار و پایداری حقوقی اقرارنامه ابراء مهریه، تنظیم آن به صورت سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی ضروری است.

مدارک مورد نیاز برای ابراء مهریه در دفترخانه

برای تنظیم اقرارنامه ابراء مهریه در دفتر اسناد رسمی، زوجه باید مدارک زیر را همراه داشته باشد:

• اصل و کپی شناسنامه معتبر.

• اصل و کپی کارت ملی معتبر.

• اصل و کپی سند ازدواج (عقدنامه) که مهریه در آن قید شده است.

• در صورتی که زوجه کمتر از 18 سال شمسی باشد، اصل گواهی رشد صادره از دادگاه یا اذن ولی قهری/قیم.

• حضور شخص زوجه در دفتر اسناد رسمی الزامی است و نیازی به حضور زوج نیست (زیرا ابراء ایقاع است). با این حال، در برخی موارد برای رفع شبهه یا اطمینان خاطر، حضور زوج نیز بلامانع است.

بررسی وضعیت موجود مهریه

قبل از ابراء مهریه، لازم است وضعیت فعلی مهریه توسط زوجه و وکیل او بررسی شود. این بررسی شامل موارد زیر است:

• استعلام از اجرائیه: آیا تاکنون اجرائیه ای بابت مهریه صادر شده است؟

• توقیف اموال: آیا اموالی از زوج بابت مهریه توقیف شده است؟

• وصول قسمتی از مهریه: آیا بخشی از مهریه قبلاً وصول شده است؟

این اطلاعات در تنظیم دقیق اقرارنامه و جلوگیری از هرگونه ابهام یا دعوای آتی حیاتی است و می تواند بر مفاد سند تأثیر بگذارد.

نمونه اقرارنامه ابراء مهریه: ساختار و محتوا

برای کمک به درک بهتر چگونگی تنظیم اقرارنامه ابراء مهریه، در این بخش دو نمونه متن رسمی و کاربردی ارائه می شود. این نمونه ها چارچوبی کلی هستند و باید با دقت و مشاوره حقوقی، متناسب با شرایط خاص هر فرد شخصی سازی شوند.

راهنمای استفاده از نمونه ها

نمونه های ارائه شده، متون استاندارد حقوقی هستند که می توانند در دفاتر اسناد رسمی مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، تأکید می شود که هر مورد حقوقی دارای جزئیات منحصربه فرد خود است. بنابراین، پیش از امضا و ثبت نهایی، حتماً با یک وکیل متخصص خانواده مشورت نمایید تا از تطابق کامل متن با خواسته ها و شرایط شما اطمینان حاصل شود. وکیل می تواند بندهای لازم را اضافه یا تغییر دهد و از جامعیت و صراحت سند اطمینان حاصل کند.

نمونه اول: اقرارنامه ابراء تمامی مهریه (بدون قید و شرط خاص)

این نمونه برای مواردی است که زوجه قصد دارد تمامی مهریه مندرج در عقدنامه را بدون هیچ قید و شرط اضافی به زوج ببخشد.

اقرارنامه ابراء تمامی مهریه

بنام خدا
تاریخ تنظیم: ..............................
شماره ثبت سند: ............................
دفتر اسناد رسمی شماره: ................... شهر: ....................

مقر (زوجه):
خانم: ....................................... فرزند: .......................................
شماره شناسنامه: ........................... کد ملی: ...................................
تاریخ تولد: ................................. محل صدور: ................................
نشانی اقامتگاه قانونی: ....................................................................

مقر له (زوج):
آقای: ........................................ فرزند: .......................................
شماره شناسنامه: ........................... کد ملی: ...................................
تاریخ تولد: ................................. محل صدور: ................................
نشانی اقامتگاه قانونی: ....................................................................

مشخصات سند نکاحیه:
شماره سند نکاحیه: ......................... تاریخ عقد: .................................
دفتر رسمی ازدواج شماره: ................ شهر: .....................................
میزان مهریه مندرج در سند نکاحیه: .....................................................
(مثال: یکصد و چهارده (114) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید و یک جلد کلام الله مجید و یک شاخه نبات و آینه و شمعدان و تعداد معین وجه رایج مملکت)

متن اقرارنامه:
اینجانبه خانم ................................... (زوجه) با مشخصات فوق، به موجب این سند رسمی و در نهایت صحت و سلامت عقل و با قصد و اراده کامل و بدون هیچ گونه اکراه، اجبار، تهدید، تدلیس یا اشتباهی، اقرار صریح و صحیح شرعی و قانونی می نمایم که تمامی و تمامیت مهریه مندرج در سند نکاحیه شماره ................... مورخ .................... دفتر رسمی ازدواج شماره .................... شهر .................... را به همسر دائم خود جناب آقای ................................... (زوج) با مشخصات فوق، ابراء نموده و به این وسیله ذمه ایشان را در خصوص پرداخت تمامی مهریه مذکور، به صورت کامل و قطعی بری می نمایم.

بدین ترتیب، اینجانبه مقر، کلیه حقوق و مطالبات مالی خود را از بابت مهریه مندرج در سند نکاحیه فوق الذکر از تاریخ تحریر این سند به طور کامل سلب و ساقط نموده و حق هرگونه ادعا، مطالبه، اعتراض یا رجوع احتمالی در خصوص مهریه را تحت هر عنوان یا سببی، اعم از حال یا آینده، از خود سلب و ساقط می نمایم و اقرار می نمایم که هیچ گونه ادعا و حقی در این باره نزد زوج نخواهم داشت و هیچ وجه و مالی بابت مهریه از زوج طلبکار نمی باشم.

گواهی سردفتر:
مفاد این سند به مقر تفهیم گردید و نامبرده با علم و اطلاع کامل از مفاد و مندرجات آن و با آگاهی از ماهیت غیرقابل رجوع بودن ابراء، اقدام به امضاء و ثبت این سند نمود. هویت مقر احراز گردید.

امضاء و اثر انگشت مقر (زوجه)
................................................

مهر و امضاء سردفتر
................................................

نمونه دوم: اقرارنامه ابراء مهریه و کلیه حقوق مالی ناشی از زوجیت (برای طلاق توافقی)

این نمونه جامع تر است و علاوه بر مهریه، سایر حقوق مالی زوجه مانند نفقه، اجرت المثل و نحله را نیز شامل می شود که معمولاً در طلاق توافقی مورد استفاده قرار می گیرد.

اقرارنامه ابراء مهریه و کلیه حقوق مالی ناشی از زوجیت

بنام خدا
تاریخ تنظیم: ..............................
شماره ثبت سند: ............................
دفتر اسناد رسمی شماره: ................... شهر: ....................

مقر (زوجه):
خانم: ....................................... فرزند: .......................................
شماره شناسنامه: ........................... کد ملی: ...................................
تاریخ تولد: ................................. محل صدور: ................................
نشانی اقامتگاه قانونی: ....................................................................

مقر له (زوج):
آقای: ........................................ فرزند: .......................................
شماره شناسنامه: ........................... کد ملی: ...................................
تاریخ تولد: ................................. محل صدور: ................................
نشانی اقامتگاه قانونی: ....................................................................

مشخصات سند نکاحیه:
شماره سند نکاحیه: ......................... تاریخ عقد: .................................
دفتر رسمی ازدواج شماره: ................ شهر: .....................................
میزان مهریه مندرج در سند نکاحیه: .....................................................
(مثال: یکصد و چهارده (114) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید و یک جلد کلام الله مجید و یک شاخه نبات و آینه و شمعدان و تعداد معین وجه رایج مملکت)

متن اقرارنامه:
اینجانبه خانم ................................... (زوجه) با مشخصات فوق، به موجب این سند رسمی و در نهایت صحت و سلامت عقل و با قصد و اراده کامل و بدون هیچ گونه اکراه، اجبار، تهدید، تدلیس یا اشتباهی، اقرار صریح و صحیح شرعی و قانونی می نمایم که تمامی و تمامیت مهریه مندرج در سند نکاحیه شماره ................... مورخ .................... دفتر رسمی ازدواج شماره .................... شهر .................... را به همسر دائم خود جناب آقای ................................... (زوج) با مشخصات فوق، ابراء نموده و به این وسیله ذمه ایشان را در خصوص پرداخت تمامی مهریه مذکور، به صورت کامل و قطعی بری می نمایم.

علاوه بر ابراء مهریه، اینجانبه مقر، اقرار و اعلام می نمایم که کلیه حقوق مالی ناشی از زوجیت و سند نکاحیه فوق الذکر، اعم از نفقه ایام زوجیت، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زندگی مشترک، نحله، شرط تنصیف اموال (موضوع ماده 1118 قانون مدنی) و هرگونه حق مالی دیگر که از تاریخ عقد نکاح تاکنون یا در آینده بر ذمه زوج بوده یا مستحق مطالبه آن بوده ام/باشم را به طور کامل و قطعی ابراء و اسقاط نموده و از تمامی آن ها به نحو غیرقابل رجوع صرف نظر می نمایم.

بدین ترتیب، اینجانبه مقر، کلیه حقوق و مطالبات مالی خود را از بابت مهریه و سایر حقوق مالی ناشی از زوجیت، از تاریخ تحریر این سند به طور کامل سلب و ساقط نموده و حق هرگونه ادعا، مطالبه، اعتراض یا رجوع احتمالی را تحت هر عنوان یا سببی، اعم از حال یا آینده، از خود سلب و ساقط می نمایم و اقرار می نمایم که هیچ گونه ادعا و حقی در این باره نزد زوج نخواهم داشت و هیچ وجه و مالی بابت موارد مذکور از زوج طلبکار نمی باشم.

گواهی سردفتر:
مفاد این سند به مقر تفهیم گردید و نامبرده با علم و اطلاع کامل از مفاد و مندرجات آن و با آگاهی از ماهیت غیرقابل رجوع بودن ابراء از مهریه و سایر حقوق مالی، اقدام به امضاء و ثبت این سند نمود. هویت مقر احراز گردید.

امضاء و اثر انگشت مقر (زوجه)
................................................

مهر و امضاء سردفتر
................................................

نحوه درج جزئیات و تکمیل نمونه ها

در نمونه های فوق، جاهای خالی مشخص شده با نقطه چین (…………………….) باید با اطلاعات دقیق و صحیح پر شوند. این اطلاعات شامل مشخصات کامل هویتی زوجین (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، تاریخ تولد، محل صدور، نشانی)، جزئیات کامل سند نکاحیه (شماره سند، تاریخ عقد، دفتر ازدواج و شهر آن) و میزان دقیق مهریه مندرج در عقدنامه است. در صورت ابراء بخشی از مهریه، باید میزان دقیق و مشخص آن در متن اقرارنامه قید شود.

افزودن هرگونه شرط یا توافق خاص دیگر به این اقرارنامه ها، باید با دقت فراوان و تحت نظارت وکیل صورت گیرد تا از نظر حقوقی معتبر و قابل اجرا باشد و با ماهیت غیرقابل رجوع بودن ابراء تضادی نداشته باشد.

ابراء مهریه در فرآیند طلاق توافقی و سایر موارد

ابراء مهریه نقش مهمی در فرآیندهای حقوقی مختلف، به ویژه طلاق توافقی، ایفا می کند. آگاهی از کاربردهای خاص و تفاوت های آن در این موقعیت ها برای زوجین ضروری است.

نقش ابراء در تسهیل طلاق توافقی

در طلاق توافقی، زوجین با توافق کامل بر سر تمامی حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی، از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و ملاقات، به زندگی مشترک خود پایان می دهند. ابراء مهریه توسط زوجه یکی از رایج ترین راه ها برای حصول توافق در این نوع طلاق است. زوجه ممکن است در ازای توافق بر طلاق یا دریافت حقوق دیگری، از مهریه خود صرف نظر کند. این اقدام، فرآیند دادرسی را تسریع کرده و پیچیدگی های مرتبط با مطالبه و پرداخت مهریه را از میان برمی دارد.

تأکید مجدد بر تفاوت با بذل مهریه در طلاق خلع حائز اهمیت است؛ در طلاق خلع، زوجه مهریه را می بخشد تا طلاق بائن شود، اما می تواند در ایام عده از بذل خود رجوع کند. در حالی که در ابراء مهریه، این حق رجوع برای زوجه وجود ندارد و این امر به پایداری و قطعیت توافق کمک می کند.

ابراء در قبال دریافت حقوق غیرمالی

گاهی اوقات، زوجه در ازای ابراء مهریه، حقوق غیرمالی مهمی را از زوج دریافت می کند. این حقوق می تواند شامل موارد زیر باشد:

• حق حضانت فرزندان: زوجه ممکن است در ازای ابراء مهریه، حضانت کامل یا شرایط خاصی از حضانت فرزندان را از زوج دریافت کند.

• حق طلاق (وکالت در طلاق): از آنجا که حق طلاق اصولاً با مرد است، زوجه ممکن است در ازای بخشیدن مهریه، وکالت در طلاق را از زوج اخذ نماید تا در آینده بتواند به راحتی از زوج جدا شود.

• حق خروج از کشور یا حق تعیین مسکن: این حقوق نیز می تواند در قبال ابراء مهریه مورد توافق قرار گیرد.

اهمیت ثبت دقیق این توافقات در صورت جلسه دادگاه و سپس در اقرارنامه ابراء مهریه یا سند رسمی دیگر، برای جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم یا انکار در آینده حیاتی است.

ابراء در قبال دریافت مابه ازای مالی

در برخی موارد، زوجه مهریه خود را ابراء می کند و در مقابل، از زوج مبلغی وجه نقد، ملکی معین یا سایر اموال با ارزش مالی مشخص را دریافت می نماید. در این حالت، اگرچه ظاهراً یک معاوضه صورت گرفته است، اما ماهیت حقوقی آن همچنان ابراء مهریه در ازای یک تعهد مالی است. این توافق نیز باید به وضوح در اقرارنامه ابراء مهریه یا در قالب یک صلح نامه جداگانه قید شود تا از نظر قانونی شفاف و قابل اثبات باشد. برای مثال، اگر مهریه 100 سکه است و زوجه در ازای آن یک ملک را دریافت می کند، در سند ابراء ذکر می شود که مهریه ابراء گردید و در یک سند جداگانه یا در همان سند اقرار می شود که ملک مذکور به زوجه منتقل شده است.

اهمیت ثبت توافقات در دادگاه و دفتر اسناد رسمی

هنگامی که ابراء مهریه در چارچوب طلاق توافقی یا در قبال دریافت حقوق دیگر صورت می گیرد، ثبت رسمی این توافقات دارای اهمیت مضاعفی است. دادگاه خانواده پس از رسیدگی به درخواست طلاق توافقی، صورت جلسه ای از توافقات زوجین، از جمله ابراء مهریه، تنظیم می کند. این صورت جلسه، پایه و اساس صدور گواهی عدم امکان سازش (برای طلاق) است. اما برای اینکه ابراء مهریه به صورت قطعی و غیرقابل رجوع ثبت شود، لازم است زوجه مجدداً با در دست داشتن مدارک، به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و اقرارنامه ابراء مهریه را به صورت رسمی تنظیم و امضا نماید. این سند رسمی، پس از ثبت طلاق قطعی در دفاتر ازدواج، به عنوان سند قطعی بری الذمه شدن زوج از پرداخت مهریه شناخته می شود و دیگر زوج یا زوجه نمی توانند هیچ ادعایی در این خصوص داشته باشند.

رویه های اداری و هزینه های تنظیم اقرارنامه ابراء مهریه

تنظیم و ثبت رسمی اقرارنامه ابراء مهریه در دفاتر اسناد رسمی مستلزم رعایت رویه های اداری و پرداخت هزینه های مشخصی است که در ادامه به تفصیل توضیح داده می شود.

مراحل تنظیم اقرارنامه ابراء مهریه در دفتر اسناد رسمی

1. حضور زوجه: زوجه با در دست داشتن مدارک هویتی (شناسنامه و کارت ملی) و اصل عقدنامه به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه می نماید. حضور زوج برای انجام این ایقاع (ابراء) الزامی نیست، اما اگر زوج نیز در دفترخانه حاضر شود، سردفتر ضمن تفهیم موضوع به هر دو، می تواند اقرار زوجه را ثبت و ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری کند.

2. احراز هویت و اهلیت: سردفتر اسناد رسمی وظیفه دارد هویت و اهلیت زوجه (بلوغ، عقل، رشد) را احراز کند. در صورت وجود هرگونه تردید، ممکن است از زوجه تقاضا شود که معرفین (شهود معتمد) معرفی کند یا در صورتی که زوجه کمتر از 18 سال شمسی باشد، گواهی رشد از دادگاه ارائه نماید.

3. تفهیم مفاد و آثار حقوقی: سردفتر باید به طور کامل مفاد اقرارنامه و آثار حقوقی ابراء مهریه (به ویژه ماهیت غیرقابل رجوع آن) را به زوجه تفهیم کند تا اطمینان حاصل شود که زوجه با آگاهی و اراده کامل اقدام به ابراء می نماید.

4. تنظیم و امضای سند: پس از احراز هویت، اهلیت و تفهیم کامل موضوع، متن اقرارنامه تنظیم و توسط زوجه امضا و اثر انگشت زده می شود. در صورت نیاز به حضور شهود، آن ها نیز سند را امضا می کنند.

5. ثبت سند: پس از امضا، سند در دفاتر ثبت اسناد رسمی ثبت شده و یک نسخه از آن (سند رسمی) به زوجه و در صورت حضور، به زوج تحویل داده می شود.

تعرفه های قانونی و هزینه های ابراء مهریه

هزینه های تنظیم اسناد رسمی در دفاتر اسناد رسمی، شامل حق التحریر (کارمزد دفترخانه) و حق الثبت (مالیات دولتی) است که هر ساله توسط قوه قضائیه تعیین و ابلاغ می شود. اسناد به دو دسته مالی و غیرمالی تقسیم می شوند و تعرفه هر یک متفاوت است.

• ماهیت غیرمالی سند ابراء مهریه: به طور کلی، اقرارنامه ابراء مهریه به عنوان سندی غیرمالی تلقی می شود؛ زیرا زوجه از حق خود می گذرد و مبادله مالی مستقیم صورت نمی گیرد. بنابراین، هزینه ثابتی دارد که معمولاً شامل حق التحریر و حق الثبت اسناد غیرمالی است.

• تغییر هزینه در صورت ذکر مبلغ: اگر در متن اقرارنامه ابراء مهریه، مبلغ مهریه (مانند تعداد سکه ها یا میزان وجه نقد) صریحاً ذکر شود، یا ابراء بخشی از مهریه با ذکر مقدار مالی آن انجام پذیرد، ممکن است دفترخانه آن را سندی مالی در نظر گرفته و بر اساس ارزش مالی ذکر شده، حق التحریر بیشتری دریافت کند. در این حالت، میزان حق التحریر بر اساس جداول تعرفه اسناد مالی محاسبه خواهد شد.

در واقع، هر چقدر میزان مهریه زن بیشتر باشد و این مبلغ در سند ابراء ذکر شود، هزینه دفاتر اسناد رسمی برای تنظیم سند اقرارنامه ابراء مهریه بالاتر می رود.

جدول تعرفه حق التحریر اسناد مالی (مثال بر اساس تعرفه های رایج و فرضی)

این جدول یک نمونه از نحوه محاسبه حق التحریر اسناد مالی است و مبالغ دقیق باید از تعرفه های مصوب سال جاری استعلام شود.

مبلغ سند (ریال)	تعرفه (در هزار)
تا ۱۰ میلیون ریال	۸۰۰ هزار ریال (مبلغ ثابت)
تا ۱۰۰ میلیون ریال نسبت به مازاد ۱۰ میلیون ریال	۱۲ در هزار
تا ۲۰۰ میلیون ریال نسبت به مازاد ۱۰۰ میلیون ریال	۸ در هزار
تا ۵۰۰ میلیون ریال نسبت به مازاد ۲۰۰ میلیون ریال	۵ در هزار
تا ۱ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۵۰۰ میلیون ریال	۴ در هزار
تا ۳ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۱ میلیارد ریال	۲ در هزار

به علاوه حق التحریر، حق الثبت نیز به عنوان مالیات دولتی دریافت می شود که برای اسناد غیرمالی معمولاً مبلغ ثابتی است، اما برای اسناد مالی درصدی از ارزش مالی سند خواهد بود. همچنین، ممکن است هزینه های دیگری مانند هزینه کپی برابر اصل مدارک واریز شود. توصیه می شود پیش از مراجعه به دفترخانه، برای اطلاع دقیق از هزینه ها، با دفترخانه مورد نظر تماس گرفته شود.

نتیجه گیری

ابراء مهریه، به عنوان یک عمل حقوقی لازم و غیرقابل رجوع، یکی از شیوه های مهم و کاربردی برای اسقاط حق مهریه توسط زوجه است که در روابط مالی زوجین و به ویژه در فرآیندهای طلاق توافقی نقش کلیدی ایفا می کند. این اقدام، ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری کرده و از بروز منازعات حقوقی آتی جلوگیری می نماید.

با این حال، به دلیل ماهیت دائمی و غیرقابل بازگشت ابراء، اتخاذ این تصمیم نیازمند دقت، آگاهی کامل و سنجیدن تمامی جوانب است. زوجه باید با درک عمیق از ماهیت ایقاعی ابراء، تفاوت آن با بذل و صلح مهریه، و شرایط قانونی صحت آن – شامل اهلیت، قصد و رضای آزادانه، و شفافیت سند – اقدام به این کار نماید. تأکید می شود که تنظیم سند اقرارنامه ابراء مهریه به صورت سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی، از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که سند رسمی دارای قدرت اثباتی و اجرایی بالاتری در محاکم قضایی بوده و در برابر انکار و تردید مصون است.

به هر زوجه ای که قصد ابراء مهریه خود را دارد، اکیداً توصیه می شود پیش از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کند. وکیل می تواند با تبیین دقیق حقوق و تعهدات، بررسی وضعیت موجود مهریه، و راهنمایی در تکمیل نمونه اقرارنامه ابراء مهریه، از تضییع حقوق زوجه جلوگیری کرده و اطمینان حاصل کند که این تصمیم با آگاهی کامل و به بهترین نحو ممکن اتخاذ و ثبت می گردد. رعایت این نکات، به پایداری و اعتبار حقوقی اقرارنامه ابراء مهریه کمک کرده و آرامش خاطر را برای هر دو طرف به ارمغان می آورد.